Absorptiekoeling is koeling op basis van restwarmte. Er is geen compressor nodig: er wordt gewerkt met chemische aantrekkingskrachten en met warmte als energiebron. Absorptiekoeling heeft een laag elektrische vermogen en is betrouwbaar. Absorptiekoeling is toepasbaar ingeval warmte aanwezig is van een voldoende hoog temperatuursniveau (> 95°C) (restwarmte uit processen of op basis van een gasmotor of stadsverwarming) en als het gehele jaar een niet te sterk wisselende koelbehoefte aanwezig. De maatregel is vooral toepasbaar bij nieuwbouw of renovatie.

Gebruik afsluiters ook om na werktijd de apparatuur die niet onder druk hoeft te staan af te sluiten. Hierdoor houdt de compressor een kleiner netwerk op druk, waardoor er minder lekverliezen optreden en de compressor minder energie verbruikt.

In veel bedrijven en organisaties is het mogelijk vaker en langer het licht uit te doen.

ICT verbruikt veel elektriciteit; op een kantoor kan het verbruik van de serverruimte oplopen tot een derde van het elektraverbruik. Hier vind je een overzicht van energiebesparingsmaatregelen die toegepast kunnen worden om het energieverbruik als gevolg van ICT op verschillende niveaus te verminderen.

Het koelen van producten kost veel elektriciteit. De koudemiddelen dragen negatief bij aan het broeikaseffect. Je kunt de milieubelasting van jouw koel- en vriessystemen beperken door te kiezen voor een energiezuinig model met minder milieubelastende koudemiddelen.

In serverruimtes wordt veel energie verbruikt en kan ook veel energie bespaard worden, zowel op de servers zelf als op de randapparatuur en koeling. In deze maatregel staat een verzameling van besparingsmaatregelen.

Onderzoek van AgentschapNL (nu RVO) heeft aangetoond dat actief energiebeheer 5 tot 10% besparing op het totale energieverbruik oplevert. Deze besparingstip gaat over het analyseren van het energieverbruik met gegevens van slimme meters en grootverbruikmeters.

Anticondensfolie zorgt ervoor dat er minder condens op de ruit komt en dat de ruit doorzichtig blijft. De ruit (elekrisch) verwarmen is niet meer nodig. Dat bespaart veel energie, waardoor de investering voor deze maatregel in ongeveer acht maanden wordt terugverdiend.

Veel elektrische apparaten zijn voorzien van een energielabel dat aangeeft hoe zuinig het apparaat is in zijn klasse. A of A+++ is het meest zuinig en G is het minst zuinig. Apparaten met een goed energielabel zijn iets duurder in de aanschaf, maar goedkoper in het gebruik. Gemiddeld bespaar je per labelstap 10 tot 20% elektriciteit.

Voorzie een infrarood salamander van automatische (pan-) detectie, waardoor onnodig aanstaan van het grill-element wordt voorkomen. Een salamander lijkt op een open oven waarmee je kunt toasten, grillen, gratineren en glaceren.

Pas automatische kleppenregeling op blancheurs, CIP, pasteurs en andere apparatuur toe, waardoor stoom en daarmee temperatuur automatisch geregeld worden.

Automatische ontluchting op de condensor scheidt de lucht van het koudemiddel. Toepasbaar bij Bij koelsystemen waarbij de verdampingsdruk lager is dan 1 bar.

Het elektriciteitsverbruik van de randverwarming is een groot deel van de tijd hoger dan noodzakelijk. De verwarmingscapaciteit kan beperkt worden met een handregeling (dimmer of schakelaar) of met een automatisch regeling.

Een beluchtingspomp of een dompelpomp gebruiken voor badagitatie in een procesbad is een energiezuinig alternatief voor badagitatie met perslucht.

Het optimaal benutten van ICT-capaciteit houdt in dat je meer doet met de bestaande ICT-apparatuur. In de praktijk wordt meer ICT-capaciteit (zoals servers, netwerk en harddisks) aangeschaft dan noodzakelijk is: er is een overcapaciteit. Alle capaciteit van ICT-apparatuur verbruikt elektriciteit, dus ook de overcapaciteit die niet wordt gebruikt. Vervang ook de oudere apparatuur.

In koelcellen draait vaak continu een ventilator bij de verdamper om temperatuurverschillen in de koel- en vriescel te voorkomen. Door de verdamperventilator in te stellen op basis van meerdere temperatuursensoren kan dit worden voorkomen.

Vaak loopt er in een bedrijf meer stroom door elektriciteitskabels en apparaten dan er nuttig wordt gebruikt. Die extra stroom wordt niet gemeten door een gewone verbruiksmeter en wordt aangeduid met blindstroom. Voorkom of beperk blindstroom indien je betaalt voor blindstroom. Zo ook indien je het vermogen van jouw aansluiting moet laten vergroten; mogelijk kost verlaging van de blindstroom minder dan aanpassen van de aansluiting.

Installeer rook- en dampdetectieapparatuur in combinatie met meet- en regelapparatuur van de afzuiginstallatie. Deze maatregel bespaart elektriciteit door het aanhouden van een laag toerental van de afzuigmotor bij schone lucht. Daarnaast hoeft minder (nieuwe) lucht verwarmd te worden bij mindere afzuiging.

Deurverliezen kunnen oplopen tot 30%. Technische maatregelen om de deurverliezen te beperken zijn: onder andere kleinere deuropeningen, strokengordijnen, snel sluitende deuren, deurdrangers, sluizen, dockshelters of luchtgordijnen.

Pas een groter condensoroppervlak toe zodat het temperatuurverschil tussen de condensor en de buitentemperatuur maximaal 10 graden wordt.

Beperk het toerental van de ventilatoren in de zaalkoelers (computer room air handlers: CRAH’s) van de serverruimte door een toerenregeling toe te passen op de bestaande ventilatoren of door het aanschaffen van nieuwe zaalkoelers (CRAH’s) ventilatoren waarop de toerenregeling is toegepast. Een halverering van het toerental levert 80% energiebesparing op.

Betonkernactivering (BKA) is het verwarmen of koelen van een ruimte door water te pompen door leidingen in de kern van een betonnen vloer of plafond (en niet vlak onder het vloeroppervlak, zoals bij vloerverwarming). BKA werkt met Lage Temperatuur Verwarming (LTV) en Hoge Temperatuur Koeling (HTK). Doordat de watertemperaturen weinig afwijken van de omgevingstemperatuur, is er minder energie nodig dan bij een conventionele klimaatinstallatie.

Zorg dat jouw WKO (Warmte-Koude Opslag) goed wordt benut, hier valt vaak veel efficiëncy-winst te halen. Dat kan door een combinatie van monitoring, inregeling en fysieke aanpassingen. Vooral in de eerste jaren na installatie is dit belangrijk, maar ook als de warmte- of koudevraag in een pand verandert of door andere wijzigingen. Aanpassingen kunnen regeltechnisch zijn of fysieke aanpassingen in leidingen, sensoren en pompen.

Verminder persluchtgebruik voor (droog)blazen door gebruik te maken van een blower.

Als de capaciteit van een compressor vaak omlaag geregeld moet worden, kan een capaciteitsregeling op de compressor het energieverbruik verminderen. Er zijn drie mogelijkheden: 1) een automatische aan-uit regeling, 2) een frequentieregeling, 3) een aan-nullast-uit regeling. De maatregel is toepasbaar bij vervanging van een compressor die regelmatig op deellast draait en vooral rendabel bij meerdere compressoren. Een frequentieregeling is alleen rendabel bij nieuwbouw of renovatie.

Pas de toeren van de ventilatoren van de luchtbehandelingssystemen en dakventilatoren aan op de bezettingsgraad van de ruimte in het gebouw. Voorzie de ventilatoren van een tweetoerenmotor of een frequentieregelaar, eventueel in combinatie met een gebouwbeheersysteem. Deze maatregel leidt tot een besparingen van 20% op het elektriciteitsgebruik van de ventilatoren.

In kantoren staat soms nog in iedere ruimte een printer.Doordat deze apparaten de hele dag aan of stand-by staan verbruiken ze veel energie. Daarbij zorgt een printer in de buurt van het bureau ervoor dat er meer geprint wordt. Verminder het aantal apparaten door meerdere printers en evt. ook andere kantoorapparaten te vervangen door één grotere printer.

Veel koelmachines zijn voorzien van een conventionele schroefcompressor die relatief veel energie verbruikt. Een centrifugale compressor aangedreven door een inductiemotor opgehangen in magnetische lagers is efficiënter en heeft ook een aantal andere voordelen.

Vanwege variaties in het productieproces zijn koel- en vriescellen vaak slechts ten dele gevuld met producten. Een gedeeltelijke vulling van koelcellen heeft tot gevolg dat er meer lucht in de ruimte circuleert dan noodzakelijk is. Soms is het mogelijk de koel- of vriescel onder te verdelen met opvouwbare schermen, folies en beweegbare panelen.

Als er geen vraag is naar perslucht draait de compressor zo nu en dan, omdat er altijd perslucht verloren gaat door lekken. Het rendement van het opwekken van perslucht is gemiddeld 3 tot 5%, de rest van de verbruikte energie wordt omgezet in warmte. Zorg daarom dat de compressor alleen werkt als perslucht gebruikt wordt.

Bij het koelen wordt een vaste temperatuur ingesteld. Een koelinstallatie verbruikt onnodig veel energie als de koeltemperatuur te laag wordt ingesteld. Dit gebeurt onder andere als in een koeling een ander product opgeslagen wordt dan voorheen. Regelmatige controle van de ingestelde koeltemperatuur kan dit voorkomen. Elke graad temperatuurverhoging in de koeling levert een besparing op van 4%.

Goed onderhouden werktuigen veroorzaken 10 tot 40% minder uitlaatgassen in de werkomgeving van medewerkers. Goed onderhoud kan door: dagelijkse controle op eventuele lekkages van de hydrauliek, olie of diesel en schades aan de machine, goede bandenspanning, registratie van het energieverbruik

Door lichtkoepels of lichtstraten kan zonlicht de ruimte onder de luifel verlichten. Op zonnige dagen én lichtbewolkte dagen biedt het daglicht vrijwel altijd voldoende verlichting. Maak jaarlijks het lichtdoorlatende deel van de luifel schoon. Om deze besparing te realiseren moet het kunstlicht natuurlijk wel uitgeschakeld worden. Het is handig dit automatisch te regelen met een daglichtsensor. Besteed – als de luifel gerenoveerd wordt – ook aandacht aan efficiënte verlichting en juiste schakeling hiervan.

Duurzaam verlichten begint met het optimaal gebruik van daglicht, dat wil zeggen bij een goed ontwerp van de daglichtopeningen (ramen, lichtkoepels, lichtstraten en glasstroken in scheidingswanden). Enerzijds kost dit minder energie voor verlichting. Maar minstens zo belangrijk: mensen vinden daglicht prettig. Denk aan bedrijfshallen en zwembaden waar daglicht (via de gevel) slechts beperkt binnen kan komen. Overweeg daglichttoetreding via het dak bij nieuwbouw of vernieuwing van het dak.

Duurzaam verlichten begint met het optimaal gebruik van daglicht, dat wil zeggen bij een goed ontwerp van de daglichtopeningen (ramen, lichtkoepels, lichtstraten en glasstroken in scheidingswanden). Enerzijds kost dit minder energie voor verlichting. Maar minstens zo belangrijk: mensen vinden daglicht prettig.

Met een daglichtafhankelijke regeling wordt de hoeveelheid kunstlicht afgestemd op de lichtbehoefte, afhankelijk van de hoeveelheid daglicht. De daglichtafhankelijke regeling kan gekoppeld worden aan een lamp, een lichtstraat of de gehele verlichting in een gehele ruimte. Besparing op het elektriciteitsverbruik voor verlichting tot 50%. Wanneer daglicht beperkt is, zal de besparing 20 tot 30% zijn.

Gebruik van daglicht bespaart energie en is prettig voor de medewerkers. Sommige ruimten lijken echter onbereikbaar voor daglicht, bijvoorbeeld omdat ruimten niet grenzen aan de buitenwanden van het gebouw. Pas in dit soort gebouwen een daglicht(geleiding)systeem toe. Dit is een kleine ronde daglichtkoepel met daaronder een buis met een reflecterende binnenwand die het licht tot ongeveer 10 meter het gebouw in transporteert.

Het debiet van koelwaterpompen voor het spuitgiet en extrusieproces automatisch regelen op basis van de koelwatertemperatuur. Dit kan bijvoorbeeld door een pompregeling op de centrale pomp van de koelwatervoorziening én een thermostaat op de retourleiding toe te passen.

Open koel- en vriesmeubelen kennen een groot koudeverlies doordat de gekoelde inhoud in open verbinding staat met de ruimtelucht. Tijdens openingsuren is dit soms nodig om impuls aankopen te stimuleren. Dek buiten de openingsuren de koel- en vriesmeubelen af (zogenoemde nachtafdekking). Verticale meubelen kunnen met rolgordijnen afgeschermd worden. Horizontale meubelen kunnen met aluminium folie of speciale afdekplaten afgedekt worden.

Apparatuur met Energy Star heeft een lager elektriciteitsverbruik dan apparatuur zonder Energy Star specificatie. Beschikbaar voor desktops, laptops en beeldschermen.

Ieder leidingnet verliest perslucht. Detecteer en repareer persluchtlekkages, en voorkom ze door goed onderhoud. Perslucht is een dure vorm van energie. Regelmatig onderhoud kan een energiebesparing tot 20% van het totale energieverbruik van de compressor tot gevolg hebben.

Net als bij een persluchtsysteem is bestrijding van lekken bij een vacuümnet belangrijk. Voor een systeem met lage drukken (gemiddeld tot hoog vacuüm, 10 mbar) geldt dat het voor de goede werking essentieel is dat het systeem lekvrij is. Bij wat hogere druk (laag vacuüm, 10 mbar 1 bar) is een geringe lekstroom geen probleem voor de goede werking van het systeem. Spoor lekken op als de lekstroom meer bedraagt dan 5% van het maximale vermogen van de pomp.

Sommige ruimten kunnen deels met minder licht. Hier branden lampen langdurig, waarbij een hoog (kunst-) lichtniveau niet altijd nodig (of misschien wel ongewenst) is. Dim hier de verlichting. Toepassingen zijn bijvoorbeeld: ruimte met voldoende daglicht, (inpandige) gang in een zorginstelling, sportzaal of fietsenberging.

Een geiser verwarmt water wanneer het bij een tappunt gevraagd wordt. Er wordt geen voorraad water warm gehouden, zoals bij een gas- en elektrische boiler wel het geval is. Er zijn dus geen stilstandsverliezen. Een doorstroomtoestel heeft daarom over het jaar heen een hoger rendement dan een voorraadtoestel.

Soms is het lichtniveau ruim boven de arbonorm. In deze gevallen kan door het uitdraaien van TL-buizen simpel energie bespaard worden, terwijl er nog steeds voldoende licht is. Haal in een armatuur met 4 TL-buizen bij voorkeur 2 buizen weg (en niet slechts 1).

Zolang de vochtigheid van het hout boven de 25% ligt is (vanuit oogpunt van tijd en energieverbruik) een hoge luchtsnelheid (ongeveer 2,5 m/s) nodig. Als de vochtigheid lager is dan 25%, dan kan de luchtsnelheid worden verlaagd. Dit levert een forse energiebesparing op bij gelijkblijvende droogtijd.

Bij bidirectioneel laden worden de accu’s van elektrische auto’s gebruikt als opslaglocatie voor groene stroom. Zij worden geladen op momenten dat meer stroom wordt opgewekt dan nodig en leveren terug aan het netwerk (huis, bedrijf of laadpaal) op het moment dat er een piek in de vraag naar elektriciteit is.

Vervang een thermostatisch expansieventiel door een elektronisch expansieventiel. Dit vermindert het elektriciteitsverbruik van de installatie met 20%. gerealiseerd. Bij vervanging dient behalve het expansieventiel ook de regelaar te worden vervangen.

Energiemanagement houdt in dat je inzicht hebt in het energieverbruik en mogelijke besparingen binnen jouw bedrijf of organisatie en stuurt op het beheersen en verminderen van (fossiel) energieverbruik. Energiemanagement is een doorlopend proces. De basis wordt gevormd door een Plan-Do-Check-Act cyclus.

Tijdens nieuwbouw en verbouw is het zeer rendabel om energiebesparende maatregelen te nemen, omdat de meerkosten dan relatief laag zijn. Stichting Stimular heeft daarom de website “Kansen bij Verkassen” ontwikkeld. Kansen bij Verkassen helpt met 300 adviezen voor alle fasen: van locatiekeuze tot en met verhuizing. Deze geven snel inzicht in jouw kansen voor duurzaamheid en kostenbesparing. Kansen bij Verkassen bespaart je veel uitzoekwerk en voorkomt gemiste kansen!

Pas een energiemonitor toe bij de spuitgietmachine die per processtap het energieverbruik meet. Stel vervolgens de procesparameters van de spuitgietmachine zodanig in dat bij gelijkblijvende productkwaliteit de spuitgietmachine een minimaal energieverbruik heeft.

Elektrische stoombevochtiging gebruikt onnodig energie. Beperk het energiegebruik van bevochtigen door centrifugaal bevochtiging, hogedrukbevochtiging of ultrasoonbevochtiging.

Op gebouwkoeling kan met simpele maatregelen bespaard worden. Kijk naar de regeling en de techniek van de installatie en het gedrag van jouw medewerkers. Deze maatregelen verdienen zich over het algemeen in korte tijd terug.

Terrasverwarmers verbruiken energie voor het verwarmen van de buitenlucht. Hierbij gaat als vanzelfsprekend veel warmte verloren. Doe bij voorkeur je terrasverwarmer weg en leen gratis dekens of bodywarmers uit aan gasten die van de buitenruimte gebruik willen maken. Creëer een beschutte buitenruimte waar je gasten uit de wind zitten. Een terrasverwarmer wordt dan overbodig. Is de terrasverwarmer noodzakelijk, beperk dan het energieverlies.

Pas energiezuiniger uninterrupted power system (UPS) in de serverruimte toe. Het Uninterupted Power System zorgt voor een ononderbroken elektriciteitslevering aan de serverruimte, ook als de netspanning uitvalt. Dit gebeurt door middel van batterijen die continu gevoed en leeggetrokken worden.
Verouderde systemen hebben een conversierendement van 85%, terwijl nieuwe systemen 96-97% halen.

Er zijn drie typen maatregelen waardoor persaandrijving zuiniger wordt: 1) optimalisatie persaandrijvingen tijdens onderhoud, 2) motoren met hoog rendement, 3) frequentiegeregelde aandrijvingen. De maatregel is van toepassing voor de grafische industrie. Punt 1 is toepasbaar tijdens onderhoud van de pers. Punt 2 en 3 zijn toepasbaar op een natuurlijk vervangingsmoment van de motoren van de persaandrijving.

Vervang gloei-, halogeen- en hogedrukkwiklampen. Voor kleine spots, bijvoorbeeld voor het aanlichten van kleine voorwerpen vanaf korte afstand, zijn led-lampen een energiezuinig alternatief. Voor grote spots komen (hogedruk)metaalhal(ogen)ide lampen en hogedruknatriumlampen in aanmerking.

Een klasse D versterker is efficiënter dan een conventionele versterker. Omdat er nauwelijks stroom loopt door de versterker in uit-stand. De versterker minder warmte produceert. Hierdoor hoeft de versterker minder gekoeld te worden, wat energiebesparing oplevert.

Wanneer verlichting alleen ter beveiliging is geïnstalleerd, hoeft deze alleen te gaan bij aanwezigheid van indringers: de zogenaamde schrikverlichting. Dit kan met aanwezigheidsdetectie gekoppeld aan de buitenverlichting. Als indringers herkenbaar moeten zijn, is permanente verlichting noodzakelijk op inbraakgevoelige plaatsen. Bij camerabeveiliging moet de verlichting worden afgestemd op het minimale verlichtingsniveau dat de camera nodig heeft.

Kies de buitenverlichting, op basis van benodigde kleurweergave, zo energie efficiënt mogelijk: variërend van een spaarlamp voor de buitenlamp tot hogedruknatriumlampen voor terreinverlichting. Gloeilampen, halogeenstralers, hogedrukkwiklampen, conventionele TL-lampen (T8) zijn meestal géén goede keuze voor buitenverlichting. Vervang deze. Kies voor een lamp op een moeilijk bereikbare plaats bij voorkeur een lamp met een lange levensduur.