Het heeft voor bedrijven veel voordelen als de werknemers dicht bij de vestiging wonen. Zo hebben de werknemers meer keuzemogelijkheden om op het werk te komen en nemen de kansen voor de fiets of het OV toe. Bij ‘gelijke geschiktheid’ kan je kiezen voor de medewerker die het meest nabij woont of op een locatie die een goede OV-verbinding heeft naar jouw vestiging.

Sluit indien mogelijk aan op een warmtenet en ga van het gas af. De huidige warmtenetten zijn meestal nog afhankelijk van fossiele bronnen, maar op termijn kunnen warmtenetten goed gevoed worden met duurzame warmtebronnen, zoals geothermie. Informeer bij je gemeente naar ontwikkelingsplannen voor warmtenetten in het gebied.

Voor lokaal en regionaal transport vormen aardgasauto’s een alternatief voor auto’s op diesel en benzine. Voorwaarde hiervoor is een aardgasaanvulpunt in de buurt. Aardgas draagt bij aan verlaging van fijnstof, NOx- en CO2-uitstoot.

Aardwarmte, ofwel geothermie, is duurzame warmte die wordt gewonnen uit aardlagen op dieptes tussen de 500 en 4.000 meter. Een warmtewisselaar transporteert het water in een warmtenet voor verwarming van gebouwen of de glastuinbouw.

Jouw bedrijf kan veel kosten besparen met afvalscheiding. De afvalinzamelaar is over het algemeen graag bereid je daarbij te ondersteunen.

Het verwijderen van verpakkingen kost vaak veel tijd en het afvoeren ervan veel geld. Ook het transport van verpakkingen kost veel energie. Het is daarom zinvol om na te gaan of dit beter kan voor de goederen die je inkoopt. Neem contact op met je leverancier en bepaal welke verpakking goed is voor het product en ook voor het milieu. Denk aan producten zonder verpakking, minder verpakkingsmateriaal, verpakkingen van materialen met een lage milieubelasting.

Monitor en registreer de hoeveelheid afval die jouw bedrijf produceert. Deze meting levert naast inzicht in de milieubelasting ook ideeën voor het scheiden en verminderen van afvalstromen. Je vindt hier ook hoe je het afvalvolume (m3) omrekent naar gewicht (kg).

ICT verbruikt veel elektriciteit; op een kantoor kan het verbruik van de serverruimte oplopen tot een derde van het elektraverbruik. Hier vind je een overzicht van energiebesparingsmaatregelen die toegepast kunnen worden om het energieverbruik als gevolg van ICT op verschillende niveaus te verminderen.

Onderzoek van AgentschapNL (nu RVO) heeft aangetoond dat actief energiebeheer 5 tot 10% besparing op het totale energieverbruik oplevert. Deze besparingstip gaat over het analyseren van het energieverbruik met gegevens van slimme meters en grootverbruikmeters.

Veel elektrische apparaten zijn voorzien van een energielabel dat aangeeft hoe zuinig het apparaat is in zijn klasse. A of A+++ is het meest zuinig en G is het minst zuinig. Apparaten met een goed energielabel zijn iets duurder in de aanschaf, maar goedkoper in het gebruik. Gemiddeld bespaar je per labelstap 10 tot 20% elektriciteit.

In bedrijfsruimtes waar regelmatig voertuigen in en uit moeten, kan veel energie bespaard worden door de deur te automatiseren. Er moet dan een elektromotor zijn voor de deurbediening, en een naderingsschakelaar voor het open en dicht gaan. Overigens geldt dat als de medewerkers normaal gesproken al gedisciplineerd met de deuren omgaan, de terugverdientijd van deze maatregel vrij lang is. Let wel: de naderingsschakelaar moet zo zijn afgesteld dat de deur niet reageert op langsrijdende voertuigen. De deur moet om veiligheidsredenen ook met de hand kunnen worden geopend.

Ruim de helft van alle auto’s rijdt met banden met onderspanning. Dat komt omdat autobanden, net als fietsbanden, langzaam hun spanning verliezen. Dat is ongeveer 0,2 bar per 3 maanden. Doordat de rolweerstand toeneemt, verbruikt de auto 2 tot 5 % extra brandstof. Ook neemt de bandenslijtage sterk toe, waardoor veel eerder nieuwe banden nodig zijn. Daarbij is rijden met de juiste bandenspanning veiliger.

Bij bidirectioneel laden worden de accu’s van elektrische auto’s gebruikt als opslaglocatie voor groene stroom. Zij worden geladen op momenten dat meer stroom wordt opgewekt dan nodig en leveren terug aan het netwerk (huis, bedrijf of laadpaal) op het moment dat er een piek in de vraag naar elektriciteit is.

Een trein- of buskaart wordt normaal gesproken aan het loket gekocht of via het huisadres. Voor een deel van de werknemers is dit een drempel om met het OV te reizen. Door een contract af te sluiten met OV-bedrijven kan je de medewerkers direct aan de benodigde OV-kaarten helpen. Het bedrijf neemt dan de voorfinanciering voor zijn rekening, tegen een beperkte korting vanwege grootgebruik. Je kunt overwegen om de volledige reis per openbaar vervoer te vergoeden, ongeacht de afstand. Werknemers krijgen daarmee zeker op grotere afstand een directe stimulans om vaker voor bus of trein te kiezen.

Biodiesel en bio-ethanol kan bijgemengd worden toegepast in voertuigen, mobiele werktuigen en aggregaten. Bij hogere percentages zijn mogelijk aanpassingen aan de motor nodig. Biobrandstoffen zijn over het algemeen iets duurder dan fossiele brandstoffen. De CO2-winst van deze biobrandstoffen uit afval en residuen kan oplopen tot 89%.

Naar schatting 20 tot 30 % van alle verkochte hydrauliekolie komt in het milieu terecht. Smeermiddelen gaan altijd verloren. Het gebruik van biologisch afbreekbare smeermiddelen en oliën vermindert de milieuvervuilende emissies (naar lucht en bodem) in de gebruiksfase.

De boordcomputer (blackbox) is een instrument voor een effectieve en efficiënte aansturing van de transportoperatie. Boordcomputers geven inzicht in prestatie-indicatoren. Hiermee wordt ook een daling van het brandstofverbruik gerealiseerd.

Een zuinige, veilige en comfortabele rijstijl kan worden ondersteund door meerdere vormen van in-car apparatuur. Denk aan een toerenteller, boordcomputer, cruisecontrol, snelheidsbegrenzer of start-stop systeem. De diverse accessoires leveren ieder een besparing op van gemiddeld 5%. De daadwerkelijke besparing is afhankelijk van het huidige rijgedrag van chauffeurs.

Schaf producten, zoals ontvettingsmiddelen, autoshampoo en melk, in grootverpakking (bulkverpakking) aan in plaats van in stukverpakking. Overleg met jouw leverancier over de mogelijkheden.

Het samenvoegen van kleine zendingen kan de transportkosten verlagen. Vaak heeft dit tevens een verhoging van de servicegraad tot gevolg. Het bundelen kan op klantniveau, en op regioniveau. Samenwerking met een andere partij is nodig. De partijen die betrokken zijn bij de bundeling moeten min of meer gelijkwaardig zijn en beide belang hebben bij de samenwerking. Wanneer de bundeling gepaard gaat met andere bevoorradingstijden of een andere leverfrequentie dan is de medewerking van de ontvanger vereist.

Als de capaciteit van een compressor vaak omlaag geregeld moet worden, kan een capaciteitsregeling op de compressor het energieverbruik verminderen. Er zijn drie mogelijkheden: 1) een automatische aan-uit regeling, 2) een frequentieregeling, 3) een aan-nullast-uit regeling. De maatregel is toepasbaar bij vervanging van een compressor die regelmatig op deellast draait en vooral rendabel bij meerdere compressoren. Een frequentieregeling is alleen rendabel bij nieuwbouw of renovatie.

Pas de toeren van de ventilatoren van de luchtbehandelingssystemen en dakventilatoren aan op de bezettingsgraad van de ruimte in het gebouw. Voorzie de ventilatoren van een tweetoerenmotor of een frequentieregelaar, eventueel in combinatie met een gebouwbeheersysteem. Deze maatregel leidt tot een besparingen van 20% op het elektriciteitsgebruik van de ventilatoren.

Door te communiceren over wat je inspanningen zijn op het gebied van duurzaamheid, informeer en inspireer je klanten, opdrachtgevers en andere bedrijven. Communiceren over duurzaamheid kan via een duurzaamheidsjaarverslag of mvo-jaarverslag, maar ook op minder omvangrijke manieren.

Controleer – in meerdere seizoenen en op meerdere momenten van de dag – het functioneren van de regeling(en) van de cv-installatie. Een eerste indicatie verkrijg je door de temperatuur van het cv-water te controleren. Controleer – indien aanwezig – ook de data die de cv-regelapparatuur weergeeft. Vraag je installateur om hulp als je vermoedt dat de cv-installatie niet goed geregeld is.

Goed onderhouden werktuigen veroorzaken 10 tot 40% minder uitlaatgassen in de werkomgeving van medewerkers. Goed onderhoud kan door: dagelijkse controle op eventuele lekkages van de hydrauliek, olie of diesel en schades aan de machine, goede bandenspanning, registratie van het energieverbruik

Met een daglichtafhankelijke regeling wordt de hoeveelheid kunstlicht afgestemd op de lichtbehoefte, afhankelijk van de hoeveelheid daglicht. De daglichtafhankelijke regeling kan gekoppeld worden aan een lamp, een lichtstraat of de gehele verlichting in een gehele ruimte. Besparing op het elektriciteitsverbruik voor verlichting tot 50%. Wanneer daglicht beperkt is, zal de besparing 20 tot 30% zijn.

Apparatuur met Energy Star heeft een lager elektriciteitsverbruik dan apparatuur zonder Energy Star specificatie. Beschikbaar voor desktops, laptops en beeldschermen.

Soms is het lichtniveau ruim boven de arbonorm. In deze gevallen kan door het uitdraaien van TL-buizen simpel energie bespaard worden, terwijl er nog steeds voldoende licht is. Haal in een armatuur met 4 TL-buizen bij voorkeur 2 buizen weg (en niet slechts 1).

Diesel en benzine zijn de meest gebruikte brandstoffen voor het wegverkeer. Om een leefbaar klimaat te behouden, is het noodzakelijk dat we ook voor wegverkeer duurzame energie gaan gebruiken. Rijden op elektriciteit (100% of plug-in hybride), bio-CNG, bio-ethanol en biodiesel uit afval en residuen zijn op dit moment de beste opties.

Als het herprogrammeren van een motor gebeurt met als doel een lager brandstof verbruik en minder CO2-uitstoot, heet dit ecotuning. Dit in tegenstelling tot powertuning, waarbij herprogrammering juist wordt gebruikt om het vermogen te verhogen. Afhankelijk van de rijstijl en de fabrieksinstellingen van een vervoermiddel, is een besparing van 10 tot 15% op het brandstofverbruik mogelijk.

Via training en opleiding kan het gedrag van de machinist worden beïnvloed. Denk aan: vroeg doorschakelen, tijdig gas loslaten i.p.v. remmen, motor tussendoor afzetten, starten zonder gas, controleer bandenspanning. Deze maatregelen leiden tot circa 10% lager brandstofgebruik.

Voor lokaal en regionaal transport vormen elektrische bestelauto’s een goed alternatief voor auto’s op diesel en benzine. Elektrische bestelauto’s zorgen voor 100% vermindering van lokale luchtverontreiniging en 65% minder uitstoot van broeikasgassen dan een gemiddelde bestelauto. De elektrische bestelauto is economisch interessant indien bestelauto’s jaarlijks meer dan 20.000 kilometer afleggen.

Stralingsverwarming warmt niet de lucht op, maar voorwerpen en personen. Door de lagere luchttemperatuur zijn warmteverliezen door openstaande deuren en ventilatie lager, dan bij luchtverwarming met heaters of radiatoren. Infraroodpanelen zijn een elektrische vorm van stralingsverwarming.

Een elektrische auto wordt aangedreven door een elektrische batterij. Elektrische auto’s veroorzaken geen lokale luchtverontreiniging en verminderen de CO2-uitstoot. Actieradiusvrees is voor het merendeel van de personenauto’s die in Nederland rijden niet nodig.

Tijdens nieuwbouw en verbouw is het zeer rendabel om energiebesparende maatregelen te nemen, omdat de meerkosten dan relatief laag zijn. Stichting Stimular heeft daarom de website “Kansen bij Verkassen” ontwikkeld. Kansen bij Verkassen helpt met 300 adviezen voor alle fasen: van locatiekeuze tot en met verhuizing. Deze geven snel inzicht in jouw kansen voor duurzaamheid en kostenbesparing. Kansen bij Verkassen bespaart je veel uitzoekwerk en voorkomt gemiste kansen!

Vervang gloei-, halogeen- en hogedrukkwiklampen. Voor kleine spots, bijvoorbeeld voor het aanlichten van kleine voorwerpen vanaf korte afstand, zijn led-lampen een energiezuinig alternatief. Voor grote spots komen (hogedruk)metaalhal(ogen)ide lampen en hogedruknatriumlampen in aanmerking.

Kies de buitenverlichting, op basis van benodigde kleurweergave, zo energie efficiënt mogelijk: variërend van een spaarlamp voor de buitenlamp tot hogedruknatriumlampen voor terreinverlichting. Gloeilampen, halogeenstralers, hogedrukkwiklampen, conventionele TL-lampen (T8) zijn meestal géén goede keuze voor buitenverlichting. Vervang deze. Kies voor een lamp op een moeilijk bereikbare plaats bij voorkeur een lamp met een lange levensduur.

Schakel over op zuinige elektromotoren. Het is vaak rendabel om bij aanschaf, geen genoegen te nemen met dit minimum maar te kiezen voor motoren uit klasse IE3 of IE4 (met frequentieregeling). Daarnaast is het rendabel om oude veelgebruikte motoren die eenvoudig te demonteren zijn direct te vervangen door zuiniger exemplaren.

Computerapparatuur heeft een relatief korte levensduur. Er zijn regelmatig (natuurlijke) momenten om te kiezen voor duurzame alternatieven. Overweeg allereerst of de apparatuur langer mee kan. Als nieuwe apparatuur nodig is, kies dan voor energiezuinige opties 1) zonder overbodige extra functies, 2) laptops of thin clients, 3) apparatuur met relatief goede energieprestaties.

Verlichting wordt voor reclamedoeleinden gebruikt, omdat lichte plekken de aandacht trekken. Let bij de keuze voor (energie efficiëntere) verlichting voor reclamedoeleinden op het lichtniveau in de omgeving, het armatuur, het lamptype en de wijze van schakelen.

De techniek van auto’s is in de loop der jaren sterk veranderd. Dit vraagt om een andere manier van autorijden. Met deze nieuwe rijstijl kan flink op brandstof worden bespaard. Bied medewerkers tips of een cursus ‘Het Nieuwe Rijden’ aan. Tijdens een cursus ‘Het Nieuwe Rijden’ worden de voordelen nader toegelicht en kunnen de deelnemers oefenen. Vaak kunnen trainingen bij het bedrijf zelf en met de eigen voertuigen (indien boordcomputer aanwezig) georganiseerd worden.

Wanneer op een plek niet gewerkt wordt, komt er geen houtmot/ lasdamp vrij en is daar op dat moment geen (stof)afzuiging nodig. Door de (stof)afzuiging bij de betreffende werkplek af te sluiten (handmatig, maar bij voorkeur automatisch) kan de capaciteit van de centrale stofafzuiging worden verlaagd. Dat kan met een frequentieregeling.

Een HR- (hoogrendements-)boiler is een energiezuinig alternatief voor een conventionele boiler.

Een HR-ketel (Hoog Rendement-ketel) gebruikt minder gas dan een conventionele ketel voor het produceren van dezelfde warmte. Vervanging is niet altijd 1-op-1, soms kan één (grote) ketel vervangen worden door meerdere kleine HR-ketels, of gecombineerd met een VR-ketel voor pieklasten. Denk al vroegtijdig na over de vervanging van een cv-ketel die ouder is dan 10 à 15 jaar. De cv-ketel gaat altijd kapot wanneer warmte nodig is. Je hebt dan waarschijnlijk weinig tijd om energiezuinige alternatieven te onderzoeken.

Kies bij vervanging van de oude luchtverwarmers voor zuinige HR-luchtverwarmers. Deze gebruikt minder gas dan een conventionele luchtverwarmer voor het produceren van dezelfde warmte. Er bestaan direct en indirect gestookte luchtverwarmers. De keuze hangt af van de situatie en warmtevraag. Indirect gestookte luchtverwarmers zijn aangesloten op de cv-installatie. Direct gestookte luchtverwarmers hebben een eigen brander. Het aardgas wordt ter plekke verbrand.

Een interne CO-prijs is een (fictieve) belasting die je op de CO2-uitstoot van je eigen organisatie zet. Hiermee betaalt je een eerlijkere prijs voor de klimaatkosten van een activiteit (ook wel: schaduwprijs). CO2-beprijzing binnen een bedrijf kan toegepast worden ter ondersteuning van een klimaatneutrale bedrijfsvoering.

Warmte die vrijkomt door het koelen van producten, kan ergens anders in het gebouw nuttig gebruikt worden, voor ruimteverwarming of warm tapwater. De warmte kan: 1) rechtstreeks gebruikt worden, door de warmte die vrijkomt direct in een werkruimte te blazen., 2) via een tussenmedium worden overgedragen, bijvoorbeeld via een persgasboiler.

Voor een goede warmteafgifte moet volop verse (zo koud mogelijke) buitenlucht de condensor bereiken en de opgewarmde lucht daarna goed worden afgevoerd. Adviezen: Zet de condensor buiten, bij voorkeur in de schaduw of op een wit dak. Controleer de condensor jaarlijks op roestvorming, bladeren en overig vuil. Zorg dat een inpandige condensor vrij staat.

Ook wel vegetatiedak. Een groen dak kan verschillende vormen hebben: van extensief (mossen, vetplanten, grassen en kruiden) tot intensief (vergelijkbaar met tuinen op de grond). Intensieve groene daken zijn alleen mogelijk bij een plat dak. Extensieve groene daken kunnen ook op een hellend dak worden toegepast. Het beste moment om een groen dak aan te leggen is als dakbedekking moet worden vervangen.

Groene daken worden vaak toegepast op platte daken. Maar ook op schuine daken is vergroening mogelijk met 1) groendakpannen en 2) beplantingsmatten vergelijkbaar aan die voor platte daken.

Indien het volume of het gewicht de beperkende factor is in de ritplanning, dan kan door het inzetten van grotere of lichtere voertuigen meer lading worden meegenomen. Hierdoor zijn er minder ritten nodig om de lading op de plaats van bestemming te krijgen.

GTL (Gas to Liquid) is een vloeibare brandstof gemaakt op basis van aardgas. Deze brandstof is geschikt voor dieselmotoren en leidt tot minder verontreiniging van het milieu. Kies voor GTL in plaats van diesel om de luchtkwaliteit in de omgeving te verbeteren.

Een helofytenfilter kan gebruikt worden om afvalwater uit bijvoorbeeld de (glas) tuinbouw, van een huishouden of restaurant te zuiveren om het daarna op het oppervlaktewater te mogen lozen. Er zijn meerdere voordelen t.o.v. conventionele waterzuiveringstechnieken. Helofytenfilters zijn rendabel voor bedrijven op het platteland of bedrijven met veel ruimte om het bedrijfspand. Bijvoorbeeld horeca in een boerderij, een tuinderij of een verwerker van groente en fruit.

Vervang bij renovatie of als je jouw gebouw klimaatneutraal wilt maken enkel glas en ouderwets dubbel glas door hoog-rendementsglas, minimaal HR++-glas en liever HR+++-glas in gebouwen met hoge binnentemperaturen (bijv. zorg of zwembad) of lange gebruikstijden (bijv. detailhandel).

Bij een bivalent (hybride) warmtepompsysteem wordt een warmtepomp naast een (bestaande) gasketel geïnstalleerd. De warmtepomp levert dan de basislast voor ruimteverwarming en soms warm tapwater, terwijl de gasketel bijspringt als de warmtevraag groot is of de warmtepomp onder ongunstige condities moet opereren. Het is een relatief eenvoudige en mogelijk financieel interessante maatregel om het gasverbruik en de CO2-uitstoot van de bestaande bouw vergaand te verlagen.

De overstap naar koken met inductie is op den duur onvermijdelijk en biedt ook vele voordelen. De energie wordt efficiënter gebruikt waardoor de keuken minder warm wordt en aangenamer blijft. De kookplaat is gebruiksvriendelijker, het is veiliger en er komen minder schadelijke stoffen vrij. Als een bedrijf of instelling groene stroom inkoopt zijn er geen directe en indirect broeikasgassen bij het gebruik van
de kookplaat.

Bij appendages (flenzen en afsluiters en andere onderdelen van een warm- of koudwatercircuit) gaat warmte verloren. Appendages isoleren is rendabel in gebouwen en in installaties met een langdurige warmtevraag (bijvoorbeeld zorginstellingen, zwembaden, sporthallen) en in warmtapwaterinstallaties. Voor het isoleren van appendages is vaak maatwerk nodig, waardoor de kosten hoger zijn dan voor het isoleren van leidingen. Desondanks verdient deze maatregel zich in korte tijd terug.

Sommige bedrijfsdeuren bestaan uit enkelwandig metaalprofiel en hebben kieren langs de zijkanten. Bij de aanschaf van een nieuwe deur is een beter geïsoleerde versie rendabel. Het is ook mogelijk een bestaande deur zelf te isoleren met PUR-schuim of glaswoldekens en te voorzien van afdichtingsprofielen. Deze maatregel leidt tot energiebesparing op de ruimteverwarming.

Achter warme radiatoren gaat veel warmte verloren bij ongeïsoleerde wanden/ borstweringen. Kies bij renovatie voor isolatie van de gevel. Geen renovatie? Plaats radiatorfolie tussen de radiator en de buitenmuur. Er is tegenwoordig radiatorfolie die met een magneetstrip tegen de radiator wordt “geplakt” en zo onzichtbaar zijn isolerende werk doet. De totale energiebesparing is afhankelijk van het oppervlak van de radiatoren dat aan een buitenmuur grenst en bedraagt ongeveer 10 tot 15 m3 aardgas per m2.

Het energieverbruik van een koel- of vriescel wordt voor een belangrijk deel bepaald door de isolatie van de cel. Wanneer de isolatielaag twee keer zo dik wordt, neemt het energieverlies met de helft af.