1 december 2023 is de deadline voor de tweede ronde van de Informatieplicht. Alle bedrijven met een energieverbruik > 50.000 kWh en/of 25.000 m3 aardgas moeten dan weer aan de rijksoverheid rapporteren over energiebesparende maatregelen. Binnenkort wordt daartoe een nieuwe Erkende Maatregelen Lijst gepubliceerd.
In dit artikel vertel ik je over die nieuwe Erkende Maatregelen. Eerst fris ik je geheugen op over de Informatieplicht. Tot slot adviseer ik je wanneer en hoe je hiermee aan de slag gaat.
In 2019 eerste ronde Informatieplicht, tweede ronde in 2023
In 2019 was de eerste ronde van de Informatieplicht. De Erkende Maatregelen voor energiebesparing bestonden al wat langer, maar veel bedrijven bleken niet bekend met deze maatregelen. In de Informatieplicht werden bedrijven daarom verplicht, via een digitaal loket van de rijksoverheid, te rapporteren over het uitvoeren van de Erkende Maatregelen.
De Informatieplicht is vierjaarlijks. Dus in 2023 is er een nieuwe ronde. Op deze webpagina van RVO lees je daar alles over. Deadline is 1 december 2023. Jouw bedrijf kan er mee aan de slag zodra de nieuwe Erkende Maatregelen Lijst gepubliceerd is, én het eLoket weer open is.
Nieuwe Erkende Maatregelen
De Erkende Maatregelen zijn de besparingsmaatregelen die zich in een bedrijf binnen vijf jaar terugverdienen. Een bedrijf dat die maatregelen toepast voldoet aan de wettelijke verplichting om energie te besparen. Deze wettelijke verplichting geldt voor bedrijven die jaarlijks meer dan 50.000 kWh (inclusief eigen opwek) en/of meer dan 25.000 m3 aardgasequivalent verbruiken.
In 2022 zijn de Erkende Maatregelen Lijsten (EML) verbeterd. De rijksoverheid publiceert de definitieve versie waarschijnlijk in het eerste kwartaal van 2023. Op basis van het concept verwacht ik een aantal grote wijzigingen. De meest in het oog springende is de aanpassing van de nummering. Actuele energietarieven en investeringskosten zorgen ook voor een aantal wijzigingen in de lijst. Verder is de EML verbreed naar CO2-reductie. Deze drie wijzigingen licht ik hieronder verder toe.
Nog maar één EML, en dus nieuwe nummering
De nieuwe Erkende Maatregelenlijst (EML) lag najaar 2022 ter consultatie. Maatregelenlijst? Niet maatregelenlijstEN? Ja, er is nog maar één lijst; de branchelijsten gaan vervallen. De hernummering is een logisch gevolg van het feit dat er geen branchelijsten meer zijn.
Iedere branche had maatregelen voor gebouw (G), processen (P) en faciliteiten (F). De letter daarna verschilde per thema, bijvoorbeeld energiebeheer, gebouwisolatie, ruimteverwarming, etc. Daarbij was er géén vaste combinatie van letter én thema, maar werden de relevante processen steeds in dezelfde volgorde gebruikt met steeds een letter verder in het alfabet. Dus energiebeheer (1e thema) is altijd GA. Maar in branches zonder een maatregel voor energieheheer is GA voor gebouwisolatie (2e thema). De nummering van de maatregelen binnen een thema ging ook op deze manier: een maatregel had dus géén vast nummer.
Resumé, een maatregel die in meerdere branchelijsten voorkwam had altijd dezelfde eerste letter, maar verschillende tweede letters en (3e plek van de code) cijfers. Daarom is een hernummering onvermijdelijk nu de branchelijsten worden losgelaten.
De nieuwe nummers zullen, denk ik, voor iedereen een grote puzzel zijn. Toch vind ik het een verbetering. Voorheen kon eenzelfde maatregel andere codes hebben op verschillende branchelijsten. Onhandig voor bedrijven die aan meerdere lijsten moesten voldoen, en ook voor energie-adviseurs.
Ik zie ook een nadeel. Ik verwacht dat elk bedrijf straks zelf moet beoordelen welke processen relevant zijn. Dat is op zich wel te doen. Maar er zijn ook ‘vergaarbak’processen. Voorbeeld: voor veel bedrijven zal het proces ‘elektromotoren’ relevant zijn. In dat proces staat ook een maatregel voor de elektromotor van een deegkneedmachine (voor een bakkerij). En die is maar voor weinig bedrijven relevant.
Actuele energie- en investeringskosten
De maatregelen zijn, natuurlijk, doorgerekend met nieuwe energie- en investeringskosten. Soms resulteert dat in een scherpere randvoorwaarde van een maatregel. Voorbeeld: in de zorg moesten PL-lampen bij meer dan 2.000 branduren per jaar vervangen worden door led (GE1). Die randvoorwaarde vervalt; PL-lampen moeten dus voortaan altijd vervangen worden door led (GF3).
Ook zijn er nieuwe Erkende Maatregelen. Ofwel nieuw voor een branche: een energiebeheersysteem (EBS) was verplicht voor enkele branches en wordt dat voor alle branches. Of écht nieuw: bijvoorbeeld een warmteterugwinsysteem met warmtepomp in het afzuigsysteem van de (groot)keuken (FG3).
Overigens stond in de concept EML dat voor publicatie nogmaals naar de actuele energietarieven gekeken zou worden. Hoe dat uitpakt is mij nog niet bekend.
Verbreed naar CO2-reductie?
De Erkende Maatregelen Lijst wordt verbreed van energiebesparing naar CO2-reductie. Zo staan er op de conceptlijst een maatregel over zonnepanelen en een over elektrische frituur. Maatregelen waarin elektriciteit wordt vervangen door aardgas staan niet langer op de lijst (bijvoorbeeld de gasgestookte frituur).
Ik sta achter deze richting, maar weet ook dat er veel discussie was over de verplichte zonnepanelen. Ik ben benieuwd wat hier uit komt!
Doelmatig onderhoud en beheer helderder
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk beheer en onderhoud nodig is. Wie dat niet doet, voldoet niet aan de wettelijke verplichting om energie te besparen. Het gaat bijvoorbeeld over het goed afstellen van installaties. Op de website van Infomil staat bij de EML uit 2019 per branche een overzicht met de relevante maatregelen voor doelmatig beheer en onderhoud (DBO).
Doelmatig beheer en onderhoud (DBO) wordt in de nieuwe EML gekoppeld aan de maatregelen. Onderaan een maatregel staat straks wat er verwacht wordt om te zorgen dat de techniek ook ná installatie energiezuinig functioneert.
Terugverdientijd blijft vijf jaar
Mijn grootste punt van kritiek is het uitgangspunt van de EML: energiebesparing moet zich terugverdienen in vijf jaar. Voor apparatuur (veelal levensduur tot 15 jaar) is dat nog wel logisch, maar voor bouwkundige maatregelen vind ik dat de wet ver achterloopt op wat nodig is.
Dat betekent dat grote klappers als dakisolatie en beter glas niet verplicht zijn. Die verdienen zich (op een natuurlijk moment) ruim binnen de levensduur van het materiaal terug! Maar niet binnen vijf jaar. Gebouwen gaan, volgens de bouwkunde en de economie, 40 á 50 jaar mee. Maar dat is theorie. Er zijn heel veel gebouwen van die leeftijd die, met een goede opknapbeurt, minstens nog eens zo lang mee kunnen. Het is een gemiste kans dat we die niet verplicht energetisch verbeteren.*
Wat kan jij daarmee? Check je MJOP! Doe het goede, niet slechts wat moet!
Tot slot over de nieuwe Erkende Maatregelen in 2023
De nieuwe maatregelenlijst wordt waarschijnlijk in het eerste kwartaal van 2023 gepubliceerd. In het beste geval publiceert de overheid dan ook per branche wijzigingslijsten. Zo niet, dan raad ik je aan je branchevereniging te vragen deze wijzigingslijst te maken. Als er geen wijzigingslijst is of komt, zal je zelf aan de slag moeten met deze vergelijking.
Ik verwacht dat er voor elke branche enkele maatregelen bijkomen, en enkele maatregelen aangescherpt worden. Die maatregelen moet je dan dus controleren in jouw bedrijf. Ofwel op basis van beschikbare papieren of digitale informatie (apparatenlijsten, MJOP), of op basis van een locatiebezoek. Daar kan je mee aan de slag zodra de EML gepubliceerd is. Als het loket van de Informatieplicht dan open gaat, is het invullen van actuele data zeer waarschijnlijk een eitje.
Mogelijk voldoet jouw bedrijf niet aan de nieuwe of aangescherpte maatregelen. Feitelijk moet je voldoen vanaf het moment dat de EML gepubliceerd is. In de praktijk gaf het bevoegd gezag een bedrijf vaak twee jaar om de maatregel alsnog uit te voeren. Stimular verwacht dat dat nu weer zo zal zijn. Maar waarom wachten? Hoe sneller je de maatregel oppakt, hoe sneller je profiteert van de lagere energiekosten!
Verder lezen over de Erkende Maatregelen voor energiebesparing
- Uitleg over de Erkende Maatregelen
Lees meer info over de wettelijke verplichting tot energiebesparing in de Stimular-Maatregel “Voldoe aan de Erkende Maatregelen uit het activiteitenbesluit”. - Toelichting op alle maatregelen
Database met toelichting op vele verduurzamingsmaatregelen. Selecteer voor de erkende energiemaatregelen eerst je branche en dan in de tweede filterrij “Alleen verplichte maatregelen”. Deze informatie actualiseren we als de definitieve EML wordt gepubliceerd. - Instructie om actieplan te maken voor energiebesparing
Het selecteren van maatregelen is een essentieel onderdeel van het maken van een actieplan milieu en duurzaamheid. Of het nu is in het kader van wetgeving (EED, energielabel), een certificering (ISO 14001, CO2-Prestatieladder) of andere ambities. Hier lees je tips en trucs om doelgericht een plan te maken met de Stimular-Maatregelen. - Toelichting op huidig Doelmatig Beheer en Onderhoud
Lees meer over wat de overheid van jou verwacht m.b.t. doelmatig beheer en onderhoud.
