Beschrijving
Spoelwater ontstaat onder meer bij het reinigen van mengers, bekistingen, betonwagens of ander materieel en bij het uitwassen of zagen van beton. Het water kan na zuivering opnieuw gebruikt worden. Bij het schoonspoelen komt met het spoelwater vaak ook slib, zand, grind, vulstof mee. Deze kunnen als grondstof in het productieproces worden ingevoerd. De volgende technologieën zijn toepasbaar:
Bezinkingsbekkens
Het spoelwater wordt centraal verzameld in meerdere bekkens die in serie staan. In deze bekkens wordt het slib van het water gescheiden door bezinking. Na het bezinken van het slib kan het water opgepompt worden en gebruikt worden voor de aanmaak van beton of het reinigen van materieel. Het bezonken slib wordt uit de bekkens verwijderd en afgevoerd.
Recycling-installatie
Vooral bij betonmortelcentrales ontstaan, bij het nat reinigen van mengers, truckmengwagens of ander materieel, grote hoeveelheden spoelwater met betonspecie. Het spoelwater wordt vanuit een opvangbak in een scheidingsinstallatie gebracht. Met een archimedesschroef worden water en zand-granulaat gescheiden. In een verdere stap kan een zeving van zand en granulaat plaats vinden. Het spoelwater met cementdeeltjes komt terecht in een bekken waarbij het met een traagdraaiende (interval)roerder in beweging wordt gehouden om vastslibben of aankoeken van de wanden te vermijden.
Klaartoren
Bij het zagen, slijpen, polijsten van betonnen producten en het uitwassen en borstelen van vers beton ontstaat veel spoelwater met zaagslib of deeltjes zand. Het spoelwater wordt in een put opgevangen en met een homogenisatiesysteem wordt het slib in suspensie gehouden. Het spoelwater wordt vervolgens naar een indikspits (konus) verpompt waar door de natuurlijke gravitaire kracht het slib van het water wordt gescheiden. Het gereinigde spoelwater wordt naar een voorraadbekken gepompt waarna het opnieuw ingezet kan worden. Het via deze technieken afgescheiden cementslib kan in een buffertank met roerwerk worden opgevangen en van daaruit worden ingezet als vulstof in het productieproces.
Toepasbaarheid
Bezinkingsbekkens
Deze optie is toepasbaar bij de bedrijven met een kleine hoeveelheid spoelwater, zoals de betonproducenten die geen zaag- of slijpbewerkingen uitvoeren, en bij betoncentrales met grote hoeveelheden water dat weinig fijne deeltjes bevat. De optie is bruikbaar om een nullozing te realiseren. Indien er te veel fijn materiaal aanwezig is zoals bij zaag- en polijstactiviteiten is een andere scheidingstechniek beter. Bij gebruik van gerecycleerd water is de hoeveelheid vaste deeltjes of zwevend materiaal een beperkende factor.
Recycling-installatie
Vooral toepasbaar bij betoncentrales. Voor een betoncentrale met een jaarproductie van 100.000 m3 per jaar en de inzet van 3 tot 6 mengwagens volstaat een recyclinginstallatie met een uitwascapaciteit van 8 m3 beton/uur.
Doordat het gerecycleerde zand en granulaat geen gekende korrelverdeling oplevert is het aanbevolen om het gerecycleerde zand en granulaat toe te passen in betonproducten waarbij de kwaliteitseisen lager zijn zoals zandcement of mager beton.
Klaartoren
Is geschikt voor het zuiveren van water met een relatief grote belasting van zaagslib of uitgespoelde resten. Is toepasbaar in de betonproductenindustrie met vrij veel zaagactiviteiten of uitwasactiviteiten. De klaartoren kan ook ingezet worden na de bezinkingsbekkens of recycling-installatie als verdere zuivering.
Milieu aspecten
Met het toepassen van deze opties wordt water hergebruikt en wordt lozing vermeden. Bij hergebruik van granulaat,zand en cementslib wordt bespaard wordt op de aankoop van grondstoffen en afvoer van afval.
Financiële aspecten
Bezinkingsbekkens
Het plaatsen van bezinkbakken vergt een investering op leidingwerk, pompen en buffertank voor het gezuiverde water. De investering is afhankelijk van de grootte en inrichting van het terrein. Dit is namelijk van directe invloed op het aantal mogelijke bezinkbakken, de hoeveelheid leidingwerk en de hoeveelheid pompen. De investering bedraagt circa € 5.000 tot € 50.000. De terugverdientijd van de investering van bezinkbakken en een buffertank met roerwerk bedraagt 4 maanden tot 3 jaar.
Ter illustratie: bij een hoeveelheid cementslib van 3.000 m3 op jaarbasis, kan circa € 3.400 bespaard worden op de inkoopkosten van leidingwater en vulstof. Als daarbij 800 ton zand en grind vrijkomt, loopt de besparing op tot € 10.600 per jaar. Naast een besparing op de inkoop van grond- en hulpstoffen, bespaart deze maatregel circa € 3.400 op de lozingskosten van 3.000 m3 afvalwater. De totale besparing loopt hiermee op tot € 14.000 per jaar.
Recycling-installatie
De investeringen voor een restbetonrecycling-installatie liggen rond de € 230.000. Deze investering is niet binnen een korte termijn terug te verdienen (15 tot 20 jaar).
Wanneer oppervlaktewater of grondwater in plaats van leidingwater gebruikt wordt voor de productie, is de kostenbesparing lager en daarmee de terugverdientijd langer. Bij de betonproductenindustrie is dit in het kader van het KOMO certificaat onder bepaalde voorwaarden toegestaan. Bij de betonmortelindustrie is deze toepassing nog uitgesloten, maar deze regel wordt herzien.
Bron: Preventietoppers betonindustrie in Zuid-Holland (Provincie Zuid-Holland)/ Beste Beschikbare Technieken voor de betoncentrales en betonproducentenindustrie (VITO, 2001)