Beschrijving

Alle mechanische ventilatiesystemen hebben een ventilator die voor de luchtverplaatsing zorgt. Traditioneel is dit een wisselstroomventilator. Een gelijkstroomventilator is een energiezuinig alternatief, die in deellast minder geluid produceert en beter te regelen is. Vervang je wisselstroomventilator voor een gelijkstroomventilator.

Bij wisselstroommotoren gaan de spanning en de stroom in een golfbeweging van minimum naar maximum. Deze zijn daar niet precies in fase. De spanning piekt voordat de stroom piekt. Het vermogen (= spanning x stroom) is daarmee lager dan wanneer de beide pieken samen zouden vallen zoals bij een gelijkstroommotor.

Het verschil in dit vermogen is gemiddeld 15 tot 20%. Een frequentieregelaar (zie tip Toerenregeling (zoals frequentieregeling) van elektromotoren) brengt dit verschil terug. Het energieverbruik van gelijkstroommotoren is in vergelijking met draaistroommotoren zonder frequentieregeling 20 tot 25% lager. In vergelijking met draaistroommotoren met frequentieregeling is dat verschil 5 tot 10%.

Zie ook alternatieven in tip Tweetoerenmotor in ventilator en Energiezuinige elektromotor.

Toepasbaarheid

Gelijkstroomventilatoren zijn makkelijk toe te passen in nieuwbouw of een bestaand pand.

Milieu aspecten

Gelijkstroomventilatoren besparen jaarlijks ruim 40% elektriciteit ten opzichte van een wisselstroommotor. Huis-tuin-keuken gelijkstroomventilatoren gebruiken in een woning minder dan 20% van de wisselstroomvariant. In kleine bedrijfsgebouwen zal de besparing waarschijnlijk ook zoiets zijn.

Voorbeeld: Een standaard gelijkstroomventilator voor een mechanisch ventilatiesysteem verbruikt op jaarbasis ca. 115 kWh per jaar. Een wisselstroomventilator met gelijke ventilatiecapaciteit verbruikt ca. 225 kWh per jaar. Dat is een besparing van bijna 50%.

Financiële aspecten

Meerkosten voor de investering zijn € 100 tot € 300. De terugverdientijd is 2 à 5 jaar.

Energiezuinige ventilatoren, direct en indirect aangedreven, staan op de Energielijst (2023, voor codes 210306) en komen daarom, onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA). Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 45,5% (2023) van het investeringsbedrag (inclusief montage) ten laste mag brengen van de winst. Zie voor meer informatie www.rvo.nl/eia.

Aanvullende informatie

Controleer het type ventilator aan de hand van de gebruikershandleiding of de aanduiding op de unit en de technische gegevens (op te vragen bij de leverancier). Wanneer sprake is van gelijkstroomventilatoren is in de modelaanduiding vaak een extra letter (bijv. ‘g’ of ‘e’) opgenomen. Wanneer de ventilator bereikbaar is, kan, door handmatig de ventilator rond te draaien, worden vastgesteld of dit een wissel- of gelijkstroomventilator is. Bij een wisselstroomventilator blijft de ventilator ronddraaien, bij een gelijkstroomventilator draait de ventilator stapsgewijs rond (magnetische weerstand). Schakel hiervoor wel eerst de spanning uit! De omvormer voor gelijkstroomventilatoren is soms opgenomen in de motor, soms is deze in een extra kastje geplaatst.

Bron: Servicepunt Energie-efficiënt ondernemen, Uneto-VNI, Infomil: kennisbank Energiebesparing en Winst