A. Verkennen van het bedrijventerrein en afbakenen van de verduurzamingsopgave

Verken de belangrijkste kenmerken van een bedrijventerrein. Dit helpt om te bepalen of een aanpak om het bedrijventerrein te verduurzamen (voldoende) resultaat zal opleveren. Bepaal vervolgens de focus voor het verduurzamen van het bedrijventerrein. Veel informatie over een bedrijventerrein komt pas in beeld bij de nulmeting (B). Toch is het zinvol om vooraf een aantal kenmerken van het bedrijventerrein te bepalen. Dit geeft een indicatie of er voldoende kansen zijn om het bedrijventerrein te verduurzamen, geeft richting voor afbakening en bepaalt mede de aanpak.

Verkennen van Kenmerken bedrijventerrein

Relevante kenmerken om te verkennen:

• Oppervlak van het bedrijventerrein, aantal bedrijven en aantal arbeidsplaatsen
• Type bedrijven (dienstverleners, productie, kantoren, handel)
• Omgevingsfactoren (ligging, groen, infrastructuur)
• Eigendom van de bedrijfspanden (zijn ondernemers zelf eigenaar of worden panden gehuurd)
• Huidige organisatiegraad op het bedrijventerrein (geen samenwerking, ondernemersvereniging, parkmanagement, BIZ, KVO)
• Bekende knelpunten op het bedrijventerrein

Kies voor integrale benadering bij verduurzamen

Een integrale benadering bij het verduurzamen van een bedrijventerrein is wenselijk: een focus op één milieuthema zoals energie of biodiversiteit is een gemiste kans. Er zijn meerdere ambitieuze landelijke en internationale doelstellingen waaraan gewerkt wordt. Door een te sterke focus op een thema, blijven andere doelstellingen achter en wordt het lastig om deze nog op tijd te behalen. Met een integrale benadering kan worden ingezet op maatregelen die aan meerdere doelen bijdragen. Zo vergroot collectief inzamelen van afval de mogelijkheden voor afvalscheiding én vermindert de uitstoot door transport. Bomen plaatsen zorgt voor vastlegging van CO₂, vermindert hittestress én versterkt biodiversiteit.

Start met focus

Ook bij een integrale benadering is het goed om met een focus te starten. Je kunt immers niet alles tegelijk doen. Kies bij afbakenen daarom voor thema’s die het beste aansluiten bij de kenmerken van het terrein. Als een basis is gelegd vanuit één of enkele thema’s, kunnen andere thema’s worden meegenomen in vervolgstappen. Uit de nulmeting (B) kunnen redenen naar voren komen om de afbakening bij te stellen. Vaak is er laaghangend fruit aanwezig om het bedrijventerrein te verduurzamen. Dit vormt ook een goed startpunt. Hiermee laat je ondernemers zien dat verduurzamen iets oplevert.

Sluit aan bij duurzaamheidsbeleid van de gemeente

Een andere overweging bij de afbakening is het duurzaamheidsbeleid van de gemeente. Heeft de gemeente bijvoorbeeld vooral beleid en activiteiten gericht op klimaatneutraal of circulair worden, dan is dit ook voor het bedrijventerrein een geschikte focus.

Tips voor afbakenen verduurzamen bedrijventerrein

Hieronder lees je tips voor de afbakening.

Oppervlak, aantal bedrijven en aantal arbeidsplaatsen

Op kleine terreinen met weinig bedrijven en arbeidsplaatsen, vallen diverse collectieve opties af omdat deze niet rendabel zijn op een kleine schaal. Maatregelen zoals collectieve warmtevoorziening kunnen op een klein terrein het beste samen met omliggende gebieden, zoals woonwijken worden georganiseerd. Een voordeel op kleine terreinen is dat een collectief wel snel kan worden opgezet, zeker als de bedrijven elkaar al goed kennen.

Type bedrijven

Elk type bedrijf kan verduurzamen; wel kan de focus anders liggen. Circulair past goed bij productiebedrijven en bij bedrijven met grote afvalstromen. Bij veel dienstverleners ligt klimaatneutraal meer voor de hand.

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren geven inzicht in kansen verbeterpotentieel. Is het bedrijventerrein gelegen nabij industrie waar restwarmte vrijkomt? Of ligt er de RWZI (Rioolwaterzuiveringsinstallatie) in de buurt? Ligt het terrein aan het water? Is het terrein groen of vooral verhard? Hoe komt de locatie uit de stresstesten die voor klimaatadaptatie zijn gemaakt?

Eigendom van bedrijfspanden

Op terreinen waar veel ondernemers een pand huren van vastgoedeigenaren, blijkt het vaak lastig om te verduurzamen. Vaak blijft verduurzamen daar beperkt tot ad hoc maatregelen. Als de meeste ondernemers zelf pandeigenaar zijn, is er meer betrokkenheid en is de kans groter dat het lukt om tot een duurzaam bedrijventerrein te komen.

Huidige organisatiegraad

Is er al een structurele samenwerking, haak daar dan op in. De verduurzaming kan dan worden geborgd binnen de bestaande samenwerking. Is er nog geen samenwerking, dan is het opzetten van een vorm van organisatie essentieel in de aanpak. Lees verder bij uitwerken plan (C).

Bekende knelpunten

Als er knelpunten zijn, sluit daar dan bij aan. Is er bijvoorbeeld sprake van overlast (criminaliteit, rommel op straat, etc) dan biedt dat aanknopingspunten om bij aan te haken. Als er een probleem is hebben ondernemers eerder behoefte om samen te werken om problemen te verhelpen. Andersom betekent dit ook dat als de problemen die ondernemers ervaren niet serieus worden genomen, dit verduurzaming in de weg zal staan.

Hulpmiddelen voor verkennen en afbakenen van een duurzaam bedrijventerrein

Maak gebruik van hulpmiddelen waarmee je informatie over het bedrijventerrein in kaart brengt:

• Integraal Bedrijventerreinen Informatie Systeem (IBIS) Op IBIS is basisinformatie van bedrijventerreinen in Nederland verzameld, zoals oppervlak en milieucategorie.
• Provincies hebben soms extra informatie t.o.v. IBIS. Bekijk welke informatie jouw provincie online beschikbaar heeft.
• Kamer van Koophandel De Kamer van Koophandel verkoopt adressenbestanden.
• Atlas Leefomgeving Kaarten met informatie over energie, water, natuur en luchtkwaliteit.
• Atlas Natuurlijk Kapitaal Kaarten met omgevingsinformatie, bijvoorbeeld over groen, hittestress en soortendiversiteit.