Collectief werken aan groen bedrijventerrein
Een bedrijventerrein is vaak in bezit van gemeente en meerdere bedrijven, wat leidt tot versnipperd groenbeheer. Organiseer het groenonderhoud centraal om de groene uitstraling van het terrein te verbeteren. Werk samen met ondernemers en de gemeente aan meer bomen, planten en biodiversiteit. Zo creëer je een fijne werkomgeving! Bekijk ons stappenplan voor collectief werken aan een groen bedrijventerrein.
Wat is collectief vergroenen?
Onze biodiversiteit, een proces van miljoenen jaren, stort in. Bedrijven en organisaties kunnen met hun pand en terrein substantieel bijdragen aan het bevorderen van de lokale biodiversiteit. Hoe? Dat lees je in de wegwijzer Biodiversiteit & bedrijven.
Bij collectief vergroenen spreken georganiseerde bedrijven op een bedrijventerrein af om meer bomen, planten en struiken te plaatsen, wat de biodiversiteit verhoogt. Ondernemers werken met de gemeente aan meer groen in de openbare ruimte en onderling aan het vergroenen van hun eigen kavels.
Voordelen van collectief werken aan groen bedrijventerrein
Gezamenlijke afspraken over beheer en onderhoud van groen heeft meerdere voordelen.
- Ondernemers hoeven zelf het onderhoud niet te regelen, wat hen ontzorgt.
- Het collectief kan één hovenier kiezen voor aanleg en onderhoud van al het groen op het bedrijventerrein.
- Lagere kosten omdat één hovenier het terrein onderhoudt. En ook omdat er subsidies zijn voor collectief vergroenen.
- Een collectieve aanpak verhoogt aanzienlijk de voedsel-, schuil- en nestmogelijkheden op het terrein. Dit vergroot het aantal soorten en creëert doorlopende routes naar omliggende natuurgebieden.
- Gezamenlijke vergroening door meerdere bedrijven trekt veel meer dieren en insecten aan dan individuele inspanningen.
Lees over de voordelen van een groen bedrijventerrein in de wegwijzer Biodiversiteit & bedrijven.
Stappenplan Collectief vergroenen
De volgende stappen zijn nodig om een bedrijventerrein collectief te vergroenen.
- Organiseer samenwerking op het bedrijventerrein
- Voer een nulmeting uit; hoe groen is het bedrijventerrein?
- Bespreek ‘werken aan een groen bedrijventerrein’ op een ledenbijeenkomst
- Brainstorm over maatregelen voor een groen bedrijventerrein
- Maak een meerjaren vergroeningsplan
- Laat maatregelen uit het vergroeningsplan uitvoeren
- Zorg voor publiciteit over het groene bedrijventerrein
1. Organiseer samenwerking op het bedrijventerrein
Het is essentieel dat er op het bedrijventerrein een organisatievorm is die verantwoordelijk is voor de uitstraling van het bedrijventerrein. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een BIZ of Ondernemersfonds. Is dit er nog niet? Bekijk dan Samenwerking organiseren op bedrijventerrein.
2. Voer een nulmeting uit; hoe groen is het bedrijventerrein?
Meten is weten. Laat eerst een nulmeting uitvoeren op het bedrijventerrein om te weten hoe de biodiversiteitsscore op dat moment is en hoe het bedrijventerrein scoort ten opzichte van de directe omgeving. Dit kan je zelf globaal doen met de volgende stappen, of dit kan je door een laten doen:
- Ga na waar op het bedrijventerrein er hitteoverlast en wateroverlast is na een hevige bui, de Klimaateffectatlas kan hierbij helpen. Bekijk ook de bomenkaart en percentage groen op het bedrijventerrein, raadpleeg daarvoor Bomenregister.nl.
- Doe een KLIC-melding bij Kadaster om de kabels en leidingen onder de grond in kaart te brengen. Kabels en leidingen kunnen namelijk biodiversiteitsmaatregelen in de weg zitten.
- Breng in kaart hoe het groenonderhoud nu wordt georganiseerd. Vaak weet de BIZ of Ondernemersfonds welke afspraken er zijn over groenonderhoud. Hierdoor wordt duidelijk welke partij waar verantwoordelijk voor is.
- Kies icoonsoorten die je graag op het bedrijventerrein wilt zien. Dit zijn soorten, zoals de gierzwaluw, boomklever en zandhagedis, die zijn aangewezen als indicator voor de gezondheid van de natuur Dit geeft richting aan wanneer je maatregelen leiden tot gewenste resultaten.
- Breng in kaart welke daken er geschikt zijn voor een groen dak en/of zonnepanelen met de kaart van Matrixian.
- Bekijk welke natuurgebieden en bomenrijen er om het bedrijventerrein heen liggen en wat de kenmerken er daarvan zijn (staat er een hek omheen, zit er wegen tussen, welke (icoon)soorten komen er voor, etc.).
- Markeer op een overzichtskaart van het bedrijventerrein welke gebieden privaat en welke collectief worden beheerd en onderhouden. Welke andere partijen hebben stukken grond van het bedrijventerrein in beheer of in onderhoud? Denk aan de gemeente en waterschappen.
3. Bespreek ‘werken aan een groen bedrijventerrein’ op een ledenbijeenkomst
Zorg dat het thema vergroenen op de agenda komt. Dit is het moment dat het idee voor collectief vergroenen kan worden gepitcht. Doe dit met ingetekende beelden van foto`s die op het bedrijventerrein zijn genomen om een goede indruk te krijgen van wat groen met de uitstraling kan doen. Gebruik ook eventueel filmpjes van praktijkvoorbeelden. Wees duidelijk in welke voordelen er zijn en luister welke bezwaren ondernemers hebben. Neem de bezwaren serieus en bedenk oplossingen.
4. Brainstorm over maatregelen voor een groen bedrijventerrein
Als er voldoende draagvlak is, is het goed om samen maatregelen te bedenken. Bekijk in de wegwijzer Biodiversiteit & bedrijven welke vergroeningsmaatregelen er zijn voor individuele bedrijven. Kijk of je afspraken kunt maken over het samen aanleggen van groene daken en gevels bij individuele bedrijven.
Voorbeelden van maatregelen die collectief kunnen worden genomen zijn: entree groen inrichten, tiny forest of voedselbos aanleggen, wadi maken waar regenwater naartoe wordt geleid, natuurvriendelijke oevers aanleggen, wandelroutes maken en aantal picknickplekken vergroten.
Maak na de brainstorm een lijstje met maatregelen die hoog op de wensenlijst staan. Ga na welke maatregelen elkaar kunnen versterken. Vleermuiskasten ophangen samen met het inzaaien van het gras eromheen vergroot de kans dat er daadwerkelijk vleermuizen komen. Ga voor zoveel mogelijk overgangen en verbindingsstukken op het bedrijventerrein, bijvoorbeeld van land naar water, steen naar land, bos naar water, etc. De overgangen en verbindingsstukken, zoals takkenrillen, zijn namelijk erg belangrijk om zoveel mogelijk soortgroepen zoals amfibieën, reptielen en insecten aan te trekken.
5. Maak een meerjaren vergroeningsplan
Zorg dat er een vast bedrag per jaar is wat structureel in vergroening en klimaatadaptatie van het bedrijventerrein kan worden geïnvesteerd. Dit kan deels vanuit de jaarlijkse bijdrage van de leden van de BIZ, maar kan mogelijk ook vanuit de gemeente of waterschappen omdat dit collectieve plan hen onderhoud en beheer uit handen neemt. Maak op basis van het beschikbare geld een begroting waarin onderhoud is opgenomen en een planning met welke maatregel wanneer en door wie wordt uitgevoerd. Neem daarin ook de natuurlijke momenten op, zoals het vervangen van de riolering en van de bestrating. Zo kan je over de jaren eventueel nog bijsturen op basis van het resultaat op keuzes in welke maatregel wordt uitgebreid of juist wordt ingekort/verkleind.
6. Laat maatregelen uit het vergroeningsplan uitvoeren
Niet alle hoveniers en groenvoorzieners hebben kennis en ervaring met maatregelen om biodiversiteit te vergroten. Bekijk daarom of de huidige hovenier aangesloten bij NL Greenlabel, Wilde Weelde en/of Kleurkeur en kies slim je hovenier. Lees tips over een duurzame hovenier selecteren in de wegwijzer Biodiversiteit & bedrijven.
Neem onderhoud mee in de meerjarenbegroting. Door het onderhoud aan één hovenier voor het hele gebied uit te besteden is er één aanspreekpunt.
- Aanvullende tip voor maatregel: Ontharden en gazons inzaaien
Laat een gebiedseigen zadenmengsel samenstellen door een professional. Zo weet je zeker dat de plantsoorten aanslaan bij het grondtype. - Aanvullende tip voor maatregel: Vleermuiskasten ophangen
Raadpleeg een specialist voor het ophangen van vleermuiskasten. Er zijn meerdere factoren waardoor het gewenste effect niet wordt bereikt. Een expert kan de kansrijke plekken voor vleermuiskaarten op het terrein in kaart brengen en advies geven over kastkeuze en onderhoud.
7. Zorg voor publiciteit over het groene bedrijventerrein
Laat aan de buitenwereld zien -met vergroenen. Vier de successen. Zo worden ook andere ondernemers op andere bedrijventerreinen geïnspireerd om hun bedrijventerrein te vergroenen.
Plan jaarlijkse acties zoals een gezamenlijke tegelwip- of bomenplantdag om de betrokkenheid van de ondernemers te vergroten. Bedenk ludieke acties en beloon ondernemers die meedoen met bijvoorbeeld nestkasten, vleermuiskasten en/of insectenhotels. Let op dat een expert wordt betrokken bij het ophangen/plaatsen van de kasten, zodat de dieren en insecten er daadwerkelijk baat hebben. Zie ook wegwijzer Biodiversiteit & bedrijven.
Hulpmiddelen voor groen bedrijventerrein
- Meerdere provincies hebben subsidies voor het in kaart brengen van kansen om een bedrijventerrein klimaatadaptief en biodivers in te richten. Kijk op de website van jouw provincie voor de mogelijkheden.
- Hoe vergroenen we bedrijventerreinen (PDF), Provincie Gelderland, 2019
Twaalf maatregelen om bedrijventerreinen te vergroenen. Incl. overzicht van de kosten en van de baten voor overheden en ondernemers. - Wat je wilt weten over Groene gezonde bedrijventerreinen, Stichting Steenbreek en Provincie Zuid-Holland, 2021
Ideeën en praktische informatie; bedoeld voor gemeenten, beheerders van bedrijventerreinen en ondernemers. - Handreikingen duurzame bedrijventerreinen voor bestaande gebouwen en terreinen (PDF) en voor nieuwe gebouwen en terreinen (PDF), Provincie Overijssel, MKB Nederland Midden en VNO-NCW Midden, 2020
Deze handreikingen geeft een overzicht van goed toepasbare, fysieke maatregelen op het gebied van biodiversiteit en klimaatadaptatie, en ook andere thema’s. Met voorbeelden uit Overijssel.
Duurzaam bedrijventerrein
Stappenplan duurzaam bedrijventerrein
Collectieve maatregelen duurzaam bedrijventerrein
Ondersteuning nodig?
Stimular helpt gemeenten, ondernemersverenigingen en parkmanagers die een bedrijventerrein willen verduurzamen.
© 2020 Stichting Stimular