Beschrijving

Sommige ruimten kunnen deels met minder licht. Hier branden lampen langdurig, waarbij een hoog (kunst-) lichtniveau niet altijd nodig (of misschien wel ongewenst) is. Dim hier de verlichting.

Led- en hoogfrequente TL-verlichting (hierna HF-TL) kunnen met verschillende sensoren, worden gedimd:

• Dimmen op basis van daglicht. Als voldoende daglicht beschikbaar is, gaat de (kunst-) lichtsterkte van de lamp traploos terug, zonder dat dit ten koste gaat van het gewenste lichtniveau in een ruimte. Voor meer informatie zie tip Daglicht­­afhanke­­lijke regeling van verlichting.
• Dimmen op basis van aanwezigheid. Bij aanwezigheid van personen neemt binnen één seconde het lichtniveau toe naar 100%. Na een bepaalde periode van afwezigheid van personen (bijvoorbeeld na 10 minuten), neemt het lichtniveau van 100% naar 10% af. De voordelen zijn dat voldoende licht aanwezig blijft om geen ‘donkere plekken’ te krijgen, en dat op deze wijze wel heel veel elektriciteit wordt bespaard.
• Handmatig dimmen.

Alternatief is Verdeel werkoppervlak in verlichtingzones om het verlichtingsniveau te regelen.

Toepasbaarheid

Het dimmen van het lichtniveau is mogelijk in combinatie met armaturen voor led en HF-TL. Het dimmen van conventionele TL-verlichting, met of zonder HF voorschakelapparatuur, levert geen energiebesparing op (dit wordt veroorzaakt door de regelapparatuur die nodig is bij conventionele verlichting).

Toepassingen zijn bijvoorbeeld:

• Ruimte met voldoende daglichttoetreding zoals bij raamzones of onder daklichten.
• (inpandige) gang in een zorginstelling. Uit onderzoek is gebleken dat een goed dag- en nachtritme het herstel van patiënten bevordert. Streef daarom naar een ‘donkere nacht’. Als het licht geheel uitgaat is het veel te donker, terwijl oriëntatie- en/of veiligheidsverlichting hier wel gewenst is. Dit heet ook wel (bio)dynamische verlichting’.
• Sportzaal. Snelle balsporten (bijvoorbeeld tennis) hebben een hoger lichtniveau nodig dan bijvoorbeeld zaalvoetbal. In een sportzaal zou het lichtniveau handmatig kunnen worden geregeld.
• Fietsenberging, parkeergarage of wachtpost die 24 uur per dag bemand is.

Milieuaspecten

Het dimmen van led- en HF-TL verlichting levert een energiebesparing op die vrijwel rechtevenredig is aan de mate waarin wordt gedimd. Als de lichtproductie naar 10% is afgenomen, wordt meer dan 75% aan energie bespaard.

Met deze maatregel kan in zorginstellingen 40 tot 70% op het elektriciteitsverbruik van de verlichting bespaard worden. Wanneer de daglichttoetreding beperkt is, zal dit 20 tot 30% zijn.

Financiële aspecten

De maatregel verdient zich vaak binnen 5 jaar terug. Vraag een offerte aan bij uw huisinstallateur.

Daglichtafhankelijke regelingen staan op de Energielijst en komen in bestaande bedrijfsgebouwen (2022, code 210502), onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA). Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 45,5% (2022) van het investeringsbedrag (maximaaal € 150 per externe licht- of bewegingssensor / € 50 per in een
verlichtingsarmatuur geïntegreerd lichtbesturingscomponent) ten laste mag brengen van de winst. Zie voor meer informatie www.rvo.nl/eia.

aanvullende informatie

Erkende maatregel voor energiebesparing

Het Activiteitenbesluit schrijft voor dat bedrijven en organisaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen te nemen. Deze maatregel is voor een of meerdere branches rendabel ofwel erkend. Een maatregel is erkend op een zelfstandig moment (zo snel mogelijk) of op een natuurlijk moment (bij vervanging/renovatie) en soms afhankelijk van de situatie. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Activiteitenbesluit. Op de website van Infomil staat per branche een overzicht van de erkende maatregelen met daarbij de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk doelmatig beheer en onderhoud (DBO) nodig is. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in de tip Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Voor verlichting zijn de DBO-maatregelen:

• Periodiek schoonmaken van armaturen, lampen, reflectoren en bijhorende schakelingen en regelingen. Bij een vervuilde lichtsensor kan de verlichting onnodig branden.
• Tijdig defecte lampen vervangen.
• Aanpassen van het verlichtingsniveau aan de activiteit. Zie tip Dim verlichting wanneer minder licht nodig is.

Bron: Infomil