Beschrijving: voorkoelen met leidingwater
Bij de bereiding van levensmiddelen is afkoeling nodig.
Splits om energie te besparen het koelproces in een voor- en nakoelproces, die direct na elkaar plaatsvinden. Plaats daarvoor een extra warmtewisselaar direct voor de bestaande warmtewisselaar en sluit deze aan op het leidingwaternet. Zo is met leidingwater van circa 12°C het levensmiddel al deels af te koelen (voorkoelen). Vervolgens gaat het deels afgekoelde levensmiddel direct door naar de bestaande warmtewisselaar en wordt met ijswater gekoeld tot de gewenste temperatuur (nakoeling). Er hoeft op deze manier minder ijswater geproduceerd worden.
Toepasbaarheid van voorkoelen met leidingwater
Toepasbaar als gekoeld wordt met ijswater en als het mogelijk is het koelproces te splitsen in een voor- en nakoelproces, die direct na elkaar plaatsvinden.
Technische randvoorwaarden om deze maatregel direct rendabel toe te passen:
- Er is voldoende ruimte voor een extra koeler.
- Het opgewarmde (leiding)water moet nuttig kunnen worden gebruikt.
- Het koelproces kan in 2 stappen worden uitgevoerd, met een voor- en een nakoelproces, die direct na elkaar plaatsvinden.
Milieuaspecten: wat bespaart voorkoelen met leidingwater
Voorkoelen bespaart (voor een elektrische ijswaterkoeler van 11 kW, 3.400 bedrijfsuren) tot 34.000 kWh per jaar (bron EML 2023).
Financiële aspecten: wat kost voorkoelen met leidingwater?
Een elektrische ijswaterkoeler van 11 kW kost naar schatting € 15.000 (materiaal) + € 3.000 (arbeid) (bron: EML 2023). Deze maatregel verdient zich op een zelfstandig moment binnen vijf jaar terug bij meer dan 3.400 bedrijfsuren per jaar.
Bron: EML 2023. Hierbij is gerekend met € 0,21 per kWh en € 1,16 per m3 aardgas (excl. BTW).
Aanvullende informatie
Warmtewisselaars zijn in verschillende varianten beschikbaar. Een veel toegepaste is de platenwarmtewisselaar. Een platenwarmtewisselaar is te herkennen aan twee dikkere eindplaten met daar tussen meerdere dunnere platen van roestvrijstaal. Veelal zijn de platen aan elkaar gelast of zorgen trekstangen voor de opsluiting van de platen. De roestvaststalen platen zijn inwendig voorzien van ribbels, parallelle kanalen of kanalen die elkaar kruisen. De metalen platen geleiden de warmte van het ene naar het andere medium. De afkoelende en opwarmende stromen kunnen niet met elkaar in aanraking komen.
Een andere variant is een buizenwisselaar (shell & tube), welke vaak wordt toegepast bij vervuilde processtromen. Een buizenwisselaar is te herkennen de cilindrische vorm. Dit type warmtewisselaar is eenvoudiger inwendig te reinigen.
Erkende maatregel voor energiebesparing
De Omgevingswet schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen (met een terugverdientijd van 5 jaar of minder) uit te voeren. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Omgevingswet. Op de website van RVO downloadt je de volledige Erkende maatregelenlijst met de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Zo moeten installaties goed ingeregeld, beheerd en onderhouden worden. Dit heet doelmatig beheer en onderhoud (DBO). Daarom heeft de overheid in iedere erkende energiemaatregel aangegeven welke DBO-actie nodig is om de maatregel optimaal te laten functioneren. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in maatregel Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank