Beschrijving
Een roltrap wordt niet altijd intensief gebruikt. Op het moment dat er geen mensen zijn, kan er op twee manieren energie bespaard worden:
- De roltrap gaat met lage snelheid (0,1 meter per seconde).
- De roltrap gaat in stand-by stand (de treden staan daarbij helemaal stil).
De eerste aanbodafhankelijke regeling werkt dus met twee snelheden, de tweede is een intermitterende besturing en wordt ook wel ‘stop & go’ besturing genoemd.
Een detector bij de ingang van de roltrap regelt wanneer de snelheid van de roltrap weer omhoog gaat. Voor een geleidelijke start van de roltrap is de motor van een frequentieregeling voorzien. De roltrap blijft dan vaak een minimale tijd op hoge snelheid draaien. Dit voorkomt dat de roltrap te vaak schakelt van hoge snelheid naar lage/nul. Veel schakelen verkort namelijk de technische levensduur.
Toepasbaarheid
De maatregel is toepasbaar op roltrappen die nu continue op hoge snelheid draaien, maar waarvan gedurende een lange periode minder gebruik gemaakt wordt.
Milieuaspecten
Deze maatregel bespaart op het elektriciteitsverbruik van de roltrap. Als de roltrap draait zonder passagiers gebruikt deze hiervoor 10 tot 20 keer meer energie (2 tot 3 kW) dan wanneer de roltrap in de stand-by functie draait of gestopt is (0,2 tot 0,3 kW). In een kantoorgebouw dat vijf dagen per week 12 uur open is, bespaart deze regeling ongeveer 2.700 kWh per jaar (50% stand-by draaien = 6 uur/dag * 5 dagen * 50 weken * 1,8 kW lager vermogen).
Financiële aspecten
Deze maatregel verdient zich op een natuurlijk of zelfstandig moment binnen vijf jaar terug bij meer dan 3.600 bedrijfsuren per jaar. (Bron: RVO voor EML 2023. Hierbij is gerekend met € 0,21 per kWh en € 1,16 per m3 aardgas (excl. BTW).)
- Als de roltrap in een station (trein/metro) draait, met bijvoorbeeld om de tien minuten reizigersaanbod, dan is een start-stop systeem de beste keuze. Dit komt omdat hier vaak afwisselend grote druktes en rustige periodes zijn. De terugverdientijd voor dit systeem is ongeveer vier jaar.
- In winkelcentra is de drukte over de dag verspreid. Hier is een systeem op lagere snelheid de beste keuze. De terugverdientijd hiervan bedraagt ongeveer tien jaar.
Naast aanpassing van de besturing zijn voor het instellen van het systeem ook sensoren nodig om te detecteren of de roltrap in gebruik is. Installatie van het complete systeem kan variëren van ongeveer € 4.000 tot € 8.000. Voor jongere roltrappen zal dit goedkoper zijn dan oudere roltrappen. Bij jongere roltrappen kan het soms al met wijzigingen in de instellingen van het besturingssysteem geregeld worden en zijn de kosten zeer gering. (bron: Eurlicon)
Aanvullende informatie
Roltrappen zijn meestal geheel ingebouwd. Tijdens gebruikstijden is de technische ruimte dan niet bereikbaar. Uit een offerte of uit een technische tekening van de roltrap is af te leiden of op de roltrap met twee snelheden (1) of met stand-by (2) besturing kan werken.
Erkende maatregel voor energiebesparing
Het Activiteitenbesluit schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen te nemen. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Een maatregel is erkend op een zelfstandig moment (“Direct uitvoerbaar? Ja”) of op een natuurlijk moment (bij vervanging/renovatie) en soms afhankelijk van de situatie. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Activiteitenbesluit. Op de website van RVO kan je de volledige Erkende Maatregelenlijst (EML) 2023 downloaden met daarbij de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk doelmatig beheer en onderhoud (DBO) nodig is. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in de tip Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank