Beschrijving

Automaten (frisdrank, koffie, chocolademelk, soep, snoep, waterkoeler, sigaretten) staan vaak continu aan. Dat zorgt voor onnodig energieverbruik. Zet apparaten dus uit buiten de openingstijden.

De meeste gebouwen zijn meestal niet meer dan 30% van de tijd in gebruik. Zelfs winkels die lang open zijn, zijn meer dan 40% van de tijd gesloten. De overige tijd is het niet noodzakelijk (of zelfs onwenselijk) dat apparatuur onder spanning staat. Gebruikers/medewerkers denken vaak dat het energieverbruik van deze apparaten buiten openingstijden gering is. Continu een gering energieverbruik zorgt echter voor een fors jaarlijks energieverbruik.

Dranken- en snoepautomaten gebruiken energie voor verwarming, koeling en/of verlichting.

• Om warme dranken te maken is een verwarmingselement aanwezig. Dit element verwarmt het water direct (bijv. espressomachines) of verwarmt een voorraadtank. Deze boilers kunnen grote elektriciteitsverbruikers zijn. Vooral oudere machines hebben vaak een ongeïsoleerde boiler. Het verbruik van zo’n machine kan oplopen tot wel 2.000 kWh per jaar ofwel, bij € 0,10/kWh, € 200 per jaar.
• Een standaard frisdrankautomaat gebruikt behalve energie om te koelen ook nog ongeveer 1.000 kWh per jaar aan verlichting.

Voorkom dat deze automaten onnodig in bedrijf zijn (met name ‘s avonds, ‘s nachts en in het weekend).

• Sommige automaten hebben een ingebouwde tijdschakelaar. Schakel deze – in overleg met de leverancier – in. Let op, apparatuur met stand-by-stand gebruikt vaak onverwachts veel energie in deze stand.
• Moderne automaten (na 2005) zijn vaak voorzien van een elektronische regeling die het tapverbruik analyseert. Als meerdere dagen tussen bijv. 20:00 en 7:00 uur geen koffieafname is, zal dit type apparaten de boiler in die periode niet of beperkt bijwarmen. Schakel deze – in overleg met de leverancier – in. Let op, apparatuur met stand-by-stand gebruikt vaak onverwachts veel energie in deze stand.
• Gebruik een tijdschakelklok. Let bij aankoop op het max. vermogen van de tijdschakelaar (voor frisdrankautomaat bijvoorbeeld 2,6 kW (12 Ampère)).

Uitschakelen van koffieautomaten vergroot legionellagevaar niet. Het aantal legionella bacteriën is in gewoon koud leidingwater zo gering dat dit geen gezondheidsgevaar geeft. Zodra het water 10 seconden boven 60°C wordt verwarmd, dan is de bacterie gedood. Bij hogere temperaturen wordt de benodigde tijdsperiode steeds korter (bij 90°C enkele seconden). Om goed koffie te kunnen zetten, komt de watertemperatuur vrijwel altijd enige tijd boven 90°C. Er zijn – voor zover bij het opstellen van deze tekst bekend – nog nooit legionellabesmettingen geconstateerd, ontstaan door koffieautomaten.

Toepasbaarheid

Toepasbaar op koude- en warme dranken automaten, waterkoelers en snoepautomaten.

Uitschakelen kan niet bij automaten met vloeibaar koffie-extract dat altijd gekoeld bewaard moet worden.

Bij sommige machines kunnen door aan- en uitzetten lekkages ontstaan (door krimp en uitzetting van diverse onderdelen ten opzicht van elkaar). Overleg met je leverancier.

Milieu aspecten

Besparing op elektriciteitsverbruik doordat automaten ongeveer 70% van de tijd uitgeschakeld kunnen worden.

Financiële aspecten

Een tijdschakelklok met weekprogramma kost tussen € 10 en € 40. De terugverdientijd van deze maatregel is 0,5 tot 1 jaar.

Enkele voorbeelden van de besparingen:

• Een koffieautomaat gebruikt ongeveer 1.100 kWh per jaar. Met een tijdschakelaar kan hierop 500 kWh ofwel € 50 per jaar worden bespaard.
• Een standaard frisdrankautomaat gebruikt behalve energie om te koelen ook nog ongeveer 1.000 kWh per jaar aan verlichting. Met een tijdschakelaar kan per jaar 700 kWh ofwel € 70 op deze verlichting worden bespaard.
• Een waterkoeler gebruikt ongeveer 500 kWh per jaar. Hierop kan 250 kWh ofwel € 25 worden bespaard met een tijdschakelaar.

Aanvullende informatie

• Isoleer de boiler van oude koffieautomaten. Dit kan alleen als er ruimte is in de omkasting van het apparaat.
• Controleer jaarlijks of de tijdklok nog goed loopt. Een goed moment hier voor is de overgang van zomertijd naar wintertijd.
• Controleer de informatie van de leverancier! Een leverancier van koffieautomaten beweerde dat een tijdschakelklok niet loont, omdat de koffieautomaten een nachtstand hebben. Een tijdschakelaar blijkt toch zuiniger, al is de winst gering.
  • De automaat gaat in de nachtstand ieder uur 30 seconde aan om de boiler op te warmen. Dat kost 135 kWh per jaar (50 werkuren per week, 50 weken per jaar: 6250 uren * 0,5 min/uur * 2.600 Watt). Daarnaast moet het water op werkdagen ‘s ochtends weer opgewarmd worden van 60 naar 90°C. Dat kost 39 kWh (4,5 liter * 4.186 J/kg/K * 30°C * 50 weken * 5 keer/week). Het totale verbruik buiten werktijd is dus 174 kWh per jaar.
  • Als u de koffieautomaat buiten werktijd uitzet met een tijdklok is er geen stilstandsverlies. De boiler moet wel meer opgewarmd worden, het water koelt immers meer af. Boilers zijn geïsoleerd, zodat de temperatuur altijd nog 15 à 20° hoger zal zijn dan in de ruimte waar de automaat geplaatst is. Verbruik 72 kWh (4,5 liter * 4.186 J/kg/K * (90-35=55°C) * 50 weken * 5 keer/week).
  • Dat is 102 kWh minder dan de nachtstand. Een tijdschakelaar is dus toch zuiniger, al is de winst gering.

Bron: Infomil, Stichting Stimular