Beschrijving

Bij het ontwerp van een ventilatiesysteem wordt uitgegaan van de maximale bezettingsgraad van een ruimte. Door de ventilatie af te stemmen op de bezettingsgraad wordt minder energie gebruikt.

Pas de capaciteit van de ventilatoren van de luchtbehandelingssystemen en dakventilatoren aan de bezettingsgraad van de ruimte in het gebouw aan. Sturing kan ook plaatsvinden op bijvoorbeeld tijd, CO₂-gehalte of aanwezigheid, eventueel in combinatie met een gebouwbeheersysteem. Voorzie de ventilatoren van:

1. een toerenregeling
2. een cascaderegeling (bij meerdere ventilatoren) of
3. verstelbare schroeven

1. Toerenregeling

De toerenregeling (ook wel frequentieregelaar genoemd) zorgt er voor dat de elektromotor zo efficiënt mogelijk in deellast werkt door het toerental aan te passen aan de gevraagde capaciteit. Is de vermogensvraag laag, dan is het toerental laag. Bijkomend voordeel is dat de elektromotor minder slijt en daardoor langer meegaat.

2. Cascaderegeling

Een cascaderegeling schakelt één of meerdere ventilatoren uit als een lager ventilatiedebiet voldoende is. Een cascaderegeling is een aparte component in de centrale elektrische besturingskast per bouwdeel en/of per verdieping voor de ventilatoren.

Toepasbaarheid

In gebouwen en ruimten met wisselende bezetting, zoals kantines, scholen, vergaderruimten, sportzalen etc. Toepasbaar bij luchtbehandelingssystemen en dakventilatoren.

1. De toerenregeling is toepasbaar als ventilator, aandrijving en elektromotor geschikt zijn voor toerenregeling (en nu alleen aan/uit regeling aanwezig is).
2. De cascaderegeling is toepasbaar in ventilatiesystemen met meerdere ventilatoren zonder een cascaderegeling (of een andere sturende regeling).

Zie voor meer algemene informatie en toepasbaarheid ook tip Toerenregeling (zoals frequentieregeling) van elektromotoren.

Bij deze maatregel is het meestal niet nodig om de ventilatoren of de motor te vervangen. Als je een nieuwe ventilator wilt/moet vervangen, kies dan voor:

• een gelijkstroomventilator,
• een tweetoerenmotor of
• een ventilator met een energiezuinige motor (minimaal IE2 met toerenregeling, maar liever IE4).

Milieuaspecten

Het energieverbruik van ventilatoren neemt tot de derde macht af met het toerental. Daarom levert het verlagen van het toerental en het luchtdebiet (hoeveelheid lucht per tijdseenheid) een grote energiebesparing op. Een halvering van het toerental levert theoretisch 75% reductie op van het energieverbruik van de ventilatoren.

Besparingen op het elektriciteitsgebruik van de ventilatoren tot 20% zijn mogelijk. Daarnaast wordt bespaard op het energieverbruik voor ruimteverwarming en (indien aanwezig) ruimtekoeling.

Financiële aspecten

Investeringskosten zijn afhankelijk van het type en de capaciteit van de ventilator (€ 2.300 tot € 4.500).

De maatregel verdient zich vaak binnen 5 jaar terug. Vraag een offerte aan bij uw huisinstallateur.

Energiezuinige ventilator, direct en indirect aangedreven, staat op de Energielijst (2022, code 210306) en komt daarom, onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA). Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 45,5% (2022) van het investeringsbedrag ten laste mag brengen van de winst. Zie voor meer informatie www.rvo.nl/eia.

Aanvullende informatie

Huis-tuin-keuken-ventilatoren hebben tegenwoordig energielabels. Een ventilatiebox met een capaciteitsregeling heeft een beter energielabel. Deze ventilatieboxen worden ook veel gebruikt in kleine bedrijfspanden.

Erkende maatregel voor energiebesparing

Het Activiteitenbesluit schrijft voor dat bedrijven en organisaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen te nemen. Deze maatregel is voor een of meerdere branches rendabel ofwel erkend. Een maatregel is erkend op een zelfstandig moment (zo snel mogelijk) of op een natuurlijk moment (bij vervanging/renovatie) en soms afhankelijk van de situatie. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Activiteitenbesluit. Op de website van Infomil staat per branche een overzicht van de erkende maatregelen met daarbij de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk doelmatig beheer en onderhoud (DBO) nodig is. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in de tip Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Voor ruimteventilatie zijn de DBO-maatregelen:

• Periodiek schoonmaken van de luchtkanalen, filters en ventilatoren in het ventilatiesysteem.
• Filters luchtkanalen tijdig vervangen.
• Periodiek controleren en schoonmaken van de warmtewisselaars. Zie tip Reinig warmtewisselaar van koelinstallatie en luchtbehandelings­systeem.
• Verminderen van luchtvervuilingsbronnen waardoor de ventilatievoud lager kan zijn.
• Zo zuinig mogelijk instellen van bedrijfstijd ventilatievoorziening. Zie ook Recirculeer ventilatielucht voor 100% bij opwarming gebouw met balansventilatie en Ventilatie uit (of minder) buiten gebruikstijden.
• Controleren van instellingen en afstellen van de frequentieregeling van ventilatoren.

Bronnen: Stichting Stimular, Infomil: kennisbank Energiebesparing en Winst