Beschrijving
Buitenverlichting wordt meestal met een klokschakeling en/of een schemerschakelaar geschakeld, waardoor de verlichting ‘s avonds en/of ‘s nachts uren continu brandt.
Optie 1: Schakel buitenverlichting op schemerschakelaar en tijdschakelklok
Schakel, wanneer verlichting in de nachtelijke uren niet nodig is, buitenverlichting met een schemerschakelaar of een tijdschakelaar. Zo voorkom je dat buitenverlichting onnodig aanstaat.
- schemerschakelaar
Met een lichtsensor wordt de verlichting automatisch aangezet als het daglicht beneden een ingesteld niveau komt. Een schemerschakelaar is rendabel vanaf een geïnstalleerd vermogen aan lampen van 1 kW. Gebruik bij lagere vermogens de tijdschakelklok ook om de verlichting aan en uit te zetten. Pas de inschakeltijd in de loop van het jaar aan aan het tijdstip dat het donker wordt. - tijdschakelklok
Hiermee wordt energie bespaard als de tijdschakelklok de verlichting ‘s nachts automatisch uitzet. Bijvoorbeeld tussen 0:00 en 6:00 uur zijn weinig personen (potentiële klanten) op straat aanwezig, die je gebouw zullen zien.
Optie 2: Schakel buitenverlichting op schemerschakelaar en bewegingssensor
Wanneer verlichting in de nachtelijke uren is gewenst, bijvoorbeeld voor inbraak- en vandalismepreventie, kan energie worden bespaard door deze verlichting te schakelen met een schemerschakelaar en een bewegingsensor. Het terrein wordt dan alleen verlicht wanneer onvoldoende daglicht beschikbaar is én iemand in de nabijheid van de bewegingsensor is. Een bijkomend voordeel hiervan is het ‘afschrikeffect’ voor onbevoegden. Wanneer de buitenverlichting ineens wordt ingeschakeld zullen beveiligingsmedewerkers extra alert zijn. Door de buitenverlichting in verschillende groepen te schakelen kan nog beter worden vastgesteld waar de ongenode gast zich bevindt.
Minder buitenverlichting dankzij infraroodcamera's
Bergh Bouw, Koen Haest
"De bouwplaats wordt beveiligd met infraroodcamera’s, waardoor in de avond en nacht geen verlichting nodig is voor het signaleren van ongewenst bezoek."
Lichtend voorbeeld
Van Tilburg-Bastianen Groep, Roel Wouterse
Bij het vernieuwen van de verlichting van het parkeerterrein heeft auto- en vrachtwagendealer TB gekozen voor thermische camerabewaking waardoor lampen 's nachts zo veel mogelijk uit kunnen. Een dure oplossing die zich snel terugverdient,
Toepasbaarheid
Optie 1 is toepasbaar in situaties waar verlichting in de nachtelijke uren niet nodig is. Denk bijvoorbeeld aan de lampen onder de luifel van een tankstation.
Optie 2 is toepasbaar in situaties waar verlichting in de nachtelijke uren is gewenst, bijvoorbeeld voor inbraak- en vandalismepreventie. Bij toepassing van bewegingssensoren is het van belang dat de lampen snel opstarten.
Alleen niet toepasbaar als de verlichting om veiligheidsredenen de gehele nacht aan moet blijven.
Milieu aspecten
De elektriciteitsbesparing is afhankelijk van het geïnstalleerde vermogen, de gebruikstijden van het buitenterrein en de wijze waarop de buitenverlichting in de huidige situatie wordt geschakeld. Door het toepassen van een schemerschakelaar met bewegingssensor zal de verlichting buiten gebruikstijden voor circa 90% van de tijd uit zijn. De geschatte besparing per stuk is 320 kWh per jaar.
Een donkere nacht is ook goed voor mens en natuur. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat vijf procent van de Nederlandse bevolking ernstige lichthinder ondervindt en drie procent slaapverstoring (bron: Nachtvandenacht). Een overdaad aan licht verstoort het bioritme van allerlei organismen en kan een heel ecosysteem ontwrichten. In de buurt van gebouwen hebben zo vogels, vleermuizen, amfibieën, nachtvlinders en rupsen last van te veel licht ‘s nachts.
Financiële aspecten
- Een tijdschakelklok met weekprogramma kost tussen € 10 en € 40. De terugverdientijd van een schakelklok is 1 tot 2 jaar.
- Een schemerschakelaar kost tussen de € 45 en € 225. Bij een schemerschakelaar is de terugverdientijd afhankelijk van het geïnstalleerd vermogen (bij 1 kW van 4 tot meer dan 10 jaar, bij 4 kW van 1 tot 5 jaar).
- De investering voor een tijdklok en een daglichtschakelaar bedraagt inclusief plaatsing € 300 tot € 500.
- De kosten van een bewegingsschakelaar zijn, exclusief plaatsing, circa € 75. Plaatsing kost € 25 tot € 125 per bewegingssensor. De terugverdientijd is tussen 0 en 3 jaar.
Aanvullende informatie
Zie ook ISSO-publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting in en rondom gebouwen.
Erkende maatregel voor energiebesparing
Het Activiteitenbesluit schrijft voor dat locaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen te nemen. Deze maatregel is (onder voorwaarden) rendabel ofwel erkend. Een maatregel is erkend op een zelfstandig moment (“Direct uitvoerbaar? Ja”) of op een natuurlijk moment (bij vervanging/renovatie) en soms afhankelijk van de situatie. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Activiteitenbesluit. Op de website van RVO kan je de volledige Erkende Maatregelenlijst (EML) 2023 downloaden met daarbij de technische en economische randvoorwaarden.
Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk doelmatig beheer en onderhoud (DBO) nodig is. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in de tip Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.
Bronnen: Stichting Stimular, Erkende Maatregelenlijst 2019, Erkende Maatregelenljst 2023 en Informatiebank