Beschrijving

Lange tijd was de basisverlichting in een bedrijf TL-verlichting: eerst TL-buizen met starters (vaak conventionele TL genoemd), later (vaak dunne) TL-buizen met elektronische voorschakelapparaten (hoogfrequente TL). Led-verlichting is een energiezuinig alternatief voor beiden. De energiebesparing t.o.v. conventionele TL is groot: vervang die zo snel mogelijk.

Hoe weet je of je conventionele TL hebt?

Deze heeft losse starters, die verwisseld kunnen worden als ze kapot zijn. Verder knippert deze TL bij het opstarten en aan het einde van de levensduur van de buizen. Ook vanuit je ooghoek kan je TL zien knipperen.

Van bestaande situatie naar led of TLD-eco-lamp

Als de armaturen verouderd zijn kan je nieuwe armaturen nemen met led.

Als de armaturen niet verouderd zijn kan je:

1. Starter vervangen door led-starter met led-buis
2. Starter, trafo en condensator vervangen door led-driver met led-buis

Lees meer over de opties.

Als je nog niet toe bent aan een van deze maatregelen (bijv. omdat je over korte tijd gaat verhuizen) kan je kapotte lampen vervangen door de TLD-eco-lamp. Deze levert een besparing op van ongeveer 10%. Let wel: deze gaat sneller stuk bij ruimtetemperaturen onder 20°C. TL8-lampen mogen vanaf sept. 2023 niet meer geproduceerd worden.

Toepasbaarheid

Overal waar conventionele TL-buizen hangen, maar met name in ruimten waar veel verlichting hangt (> 17 Watt/m²), de verlichting langdurig brandt (> 8 uur per dag) en/of de armaturen moeilijk bereikbaar zijn. Dit laatste heeft te maken met het feit dat door de langere levensduur van led er relatief hoge vervangingskosten uitgespaard worden; bij TL-verlichting komt deze post vaker terug.

Milieu aspecten

Verlichting bepaalt vaak een groot gedeelte van het energieverbruik van bedrijven en instellingen (gemiddeld 20 tot 40% van het totaal). 

Vervanging van conventionele TL-verlichting bespaart 20 tot 80% elektriciteit:

• 20 tot 50%: vervangen van alle oude TL-buizen (door led-buizen).
• 80%: vervangen complete lichtstraat door nieuwe armaturen (de helft van de oude armaturen was overbodig) met een daglichtafhankelijke regeling in een fabriekshal met sheddaken (daglichtkoepels).

Financiële aspecten

Het direct vervangen van de aanwezige armaturen vereist vaak een hoge investering. Op het moment dat de verlichting in het kader van bijvoorbeeld grootschalige renovatie wordt vervangen, zijn de meerkosten voor het installeren van led beperkt.

Toch loont het in veel situaties om niet te wachten op een dergelijk natuurlijk moment. In kantoren en bedrijfshallen verdienen de meerkosten van led-lampen zich op een natuurlijk moment binnen 5 jaar terug als het vermogen met minstens 50% kan afnemen en de verlichting minimaal 2.500 branduren heeft. Een natuurlijk moment is in dit geval als de huidige lamp aan vervanging toe is.

Bij vermindering van de armaturen neemt de besparing toe en de terugverdientijd af. Er zijn wel extra kosten voor het aanpassen van het plafond. Specifiekere informatie over kosten lees je in de tips over de Led-basisverlichting.

Bekijk onze suggesties om verlichtingsoffertes te beoordelen.

Aanvullende informatie

Kijk ook naar de tips voor Ruimte leeg: licht uit door sensor en Daglicht­­afhanke­­lijke regeling van verlichting en combineer deze voor een optimale besparing. Ook de volgende publicaties kunnen behulpzaam zijn:

• ISSO-publicatie 90 Energie-efficiënte verlichting in en rondom gebouwen
• Verlichtingsnorm voor werkplekken binnen NEN 12464-1
• Slim Licht Scan Utiliteitsgebouwen

Erkende maatregel voor energiebesparing

Het Activiteitenbesluit schrijft voor dat bedrijven en organisaties die aan bepaalde voorwaarden voldoen verplicht zijn rendabele energiebesparende maatregelen te nemen. Deze maatregel is voor een of meerdere branches rendabel ofwel erkend. Een maatregel is erkend op een zelfstandig moment (zo snel mogelijk) of op een natuurlijk moment (bij vervanging/renovatie) en soms afhankelijk van de situatie. Lees meer in de maatregel Voldoe aan (erkende) maatregelen uit Activiteitenbesluit. Op de website van Infomil staat per branche een overzicht van de erkende maatregelen met daarbij de technische en economische randvoorwaarden.

Energiezuinige technieken moeten goed beheerd worden om te besparen wat mogelijk is. Daarom heeft de overheid voor alle erkende energiemaatregelen aangegeven welk doelmatig beheer en onderhoud (DBO) nodig is. Beoordeel jaarlijks of de techniek nog goed functioneert. Lees meer in de tip Jaarlijks doelmatig beheer en onderhoud van (erkende) energiemaatregelen.

Voor verlichting zijn de DBO-maatregelen:

• Periodiek schoonmaken van armaturen, lampen, reflectoren en bijhorende schakelingen en regelingen. Bij een vervuilde lichtsensor kan de verlichting onnodig branden.
• Tijdig defecte lampen vervangen.
• Aanpassen van het verlichtingsniveau aan de activiteit. Zie tip Dim verlichting wanneer minder licht nodig is.

Bronnen: Stichting Stimular, Infomil: kennisbank Energiebesparing en Winst