Beschrijving: led-verlichting in bedrijven en organisaties
Led-verlichting is energiezuinig. Lees over specifieke toepassingen van led in bedrijven en orgaisaties:
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij Careyn in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Wat is een led?
Led staat voor ‘Light Emitting Diode’, dit is een lichtgevende diode oftewel een halfgeleider die licht geeft wanneer er stroom doorheen wordt gestuurd. De opbrengst varieert van 20 tot 120 lumen per Watt. Ter vergelijk: een halogeenlamp geeft 20 en hoogfrequente-TL 104-120 lumen per Watt.
Leds zijn klein (2-5 mm). In een lamp worden meerdere leds gebruikt, zodat ze samen veel licht geven.
Hoe wordt de kleur van led gemaakt?
De lichtkleur hangt af van het gebruikte halfgeleidermateriaal. Iedere kleur is te maken, zoals rood, groen, blauw en hard wit/blauw licht. De kleur van daglicht (warm wit licht, 2700 Kelvin) wordt gemaakt door het aanbrengen van een laagje fosforescerend materiaal op de lamp. Dat vermindert de efficiëntie: gekleurde led-verlichting is zuiniger dan warm witte led-verlichting.
Positieve eigenschappen van led
Belangrijke positieve eigenschappen van led-lampen zijn:
- Laag energieverbruik
- Lange levensduur mogelijk (tot 50.000 uur), zodat de vervangingsfrequentie en dus ook de -kosten flink afnemen. Let op: het ontwerp van de lamp heeft hier grote invloed op: stroomvoering en ontstane warmte-ontwikkeling bepalen in sterke mate de levensduur.
- Kan goed tegen lage temperaturen (TL-verlichting geeft bijv. het meeste licht als het warmer is dan kamertemperatuur)
- Kan eenvoudig gedimd en regelmatig aan- en uitgeschakeld worden, waardoor meer energie bespaard kan worden
- Verkrijgbaar in verschillende kleuren, gekleurde uitvoering zeer efficiënt
- Goed op een vlak te richten
Nadelen van led
Nadelen zijn:
- Investeringskosten van goede leds zijn hoger dan van andere typen lampen. Omdat de prijs van led afgelopen jaren is gedaald en andere typen lampen steeds minder beschikbaar zijn, is dit nadeel steeds minder relevant.
- Temperatuurgevoeligheid met betrekking tot lichtopbrengst
- Zeer gevoelig voor vocht
- Afname van de lichtstroom, met name de eerste periode. Deze is ook afhankelijk van de kleur.
Toepasbaarheid van led
Led is tegenwoordig vrijwel overal toepasbaar.
Sommige led-leveranciers beweren dat de lichtopbrengst van led door een gewone lux-meter wordt onderschat. Dit effect is er wel, maar het is hooguit 2%, en dat is kleiner dan diverse andere mogelijke foutbronnen bij het meten. Bij andere lichtbronnen met koel licht (zoals ‘witte’ TL) treedt het effect overigens ook op.
Bron foto: RVO, Informatiebank Erkende Maatregelen 2023 .
led vergeleken met andere lampen
De efficiëntie van lampen wordt uitgedrukt in de hoeveelheid licht (lumen) die per verbruikte energie (Watt) geproduceerd wordt:
- Led-lamp: 20 – 190 lumen/Watt
- Gloeilamp: 6 – 22 lumen/Watt (Vervang gloeilamp)
- Halogeenlamp: 10 – 15 lumen/Watt (Vervang halogeenlamp)
- Conventionele TL-lamp: 75 lumen/Watt (Vervang TL-buis door led)
- Hoogfrequente TL-lamp (HF-TL): 80 – 120 lumen/Watt (Vervang TL-buis door led)
- Metaalhalide- of -halogenidelamp: 110 lumen/Watt (Vervang metaalhalogenidelamp)
- Hogedruknatriumlamp: 175 lumen/Watt (Vervang hogedruknatriumlamp)
- Lagedruknatriumlamp: 175 lumen/Watt
Een led-lamp geeft dus, bij hetzelfde elektriciteitsverbruik, veel meer licht dan de meeste andere lampen.
Bron foto: Kijk! Duurzaam! bij Careyn in opdracht van Expertisecentrum Verduurzaming Zorg .
Milieuaspecten: wat bespaart led?
Door het toepassen van led-lampen vermindert het elektriciteitsverbruik. Het vervangen van een gloei- of halogeenlamp door een led-lamp geeft de grootste besparing. In de afvalfase levert LED nog steeds vervuiling op door gebruikte stoffen als fosfor en arsenicum.
Financiële aspecten: wat kost led?
Aanschafkosten van led-lampen zijn hoger dan andere verlichting, maar de energiekosten zijn een stuk lager. De gemiddelde terugverdientijd op basis van vervangen van lampen is minder dan vijf jaar. Ook het vervangen van armaturen verdient zich soms binnen vijf jaar terug. Tevens is er een behoorlijke financiële besparing in onderhoud en vervanging van de lampen.
Led-verlichting wordt door vele leveranciers aangeboden. De kwaliteit van deze led-verlichting (bijvoorbeeld energie-efficiëntie (lumen/Watt)) en levensduur varieert sterk. Bekijk onze suggesties om verlichtingsoffertes te beoordelen.
Bron: Uneto-VNI, Stichting Stimular, Zin en onzin van LED (Egbert Keen), Wikipedia , Infomil