Beschrijving
Vaak loopt er in een bedrijf meer stroom door elektriciteitskabels en apparaten dan er nuttig wordt gebruikt. Die extra stroom wordt niet gemeten door een gewone verbruiksmeter en wordt aangeduid met blindstroom of blindverbruik. Voorkom of beperk blindstroom indien je betaalt voor blindstroom. Zo ook indien je het vermogen van jouw aansluiting moet laten vergroten; mogelijk kost verlaging van de blindstroom minder dan aanpassen van de aansluiting.
Blindstroom komt doordat (veel) elektrische apparatuur de elektrische wisselstroom verandert zodat die niet meer gelijk loopt met de spanning. Hierdoor bereiken stroom en spanning niet meer tegelijkertijd hun maximum (en minimum), waardoor niet alle energie die in de stroom zit er wordt uitgehaald. De hoeveelheid verschuiving tussen de stroom en de spanning wordt aangeduid met de cosφ (ook wel cosinus-phi of cos-phi). Als de cosφ gelijk is aan 1, dan is er geen verschuiving. Bij cosφ=0,5 dan is de verschuiving groot. Dus hoe dichter de cosφ bij 1, hoe minder blindstroom.
Iets completer dan cosφ is de powerfactor (=arbeidsfactor). Hierin zit ook verwerkt dat als de vorm van de spanning en stroom geen mooie sinus (golfvormig) is dit ook leidt tot meer stroom dan er nuttig wordt gebruikt. De vorm van spanning en stroom verandert door aanwezigheid van omvormers of gelijkrichters, zoals in adapters en led-lampen. Ook voor de powerfactor geldt dat als die 1 is alle stroom nuttig wordt gebruikt en dat hoe lager, hoe slechter.
Blindstroom heeft de volgende nadelen:
- Er is meer vermogen nodig om dezelfde hoeveelheid (nuttig gebruikte) elektriciteit te leveren, daarom zijn grotere kabels nodig.
- Door blindstroom kan er dus een grotere stroom door de kabel lopen en dit kan betekenen dat de gebruiker een grotere aansluiting nodig heeft dan als die geen (of minder) blindstroom had.
- Dat grotere vermogen (extra stroom die wordt getransporteerd) zorgt voor grotere warmteontwikkeling (energieverlies) in de kabels.
Voorkom of beperk blindstroom:
- Blindstroomcompensatie (met daartoe aangeboden apparatuur)
- Vervanging van apparatuur (bijvoorbeeld verlichting met een betere cosφ)
- Zorg bij nieuwe investeringen dat je apparatuur koopt met een goede powerfactor, liefst groter dan 0,95 is en minimaal 0,85. Voor de meeste nieuwe apparatuur met een vermogen van meer dan 25 Watt is een powerfactor >0,85 al wettelijk verplicht. Voor led-lampen geldt deze verplichting nog niet (anno 2011).
Toepasbaarheid
Beperken van blindstroom is vooral toepasbaar voor grootverbruikers in de volgende situaties:
- Bij aanschaf van nieuwe apparatuur of (led) verlichting of apparatuur;
- Als je betaalt voor jouw blindstroom/slechte powerfactor;
- Als je een grotere stroomaansluiting nodig hebt kan je misschien in plaats daarvan jouw blindstroom verlagen;
Milieu aspecten
Het verminderen van blindstroom beperkt het vermogen dat van het net wordt afgenomen en de warmteontwikkeling (en dus energieverlies) in de kabels waar de stroom doorheen loopt.
Financiële aspecten
Kleingebruikers betalen niet voor blindstroom, zij betalen alleen de stroom die (of beter gezegd de energie die) ze nuttig hebben gebruikt.
Bij grootverbruikers wordt vaak wel blindstroom gemeten. Vanaf januari 2010 is het elektriciteitsleveranciers ook toegestaan om voor blindstroom kosten in rekening te brengen. Dat betekent niet dat iedere leverancier al blindstroom in rekening brengt. Vaak hanteert de leverancier een drempel en verschijnt de post blindstroom pas op de factuur wanneer je deze drempel overschrijdt (bij powerfactor<0,85). Je kan op jouw rekening zien of je voor blindstroom betaalt, het wordt daar vaak KVArh (Kilo Volt Ampère uren) genoemd. Je betaalt voor blindstroom gemiddeld € 0,01 tot € 0,02 per KVAhr. Ook als je niet direct betaalt, kan je er wel financieel last van hebben, als je door blindstroom een grotere aansluiting (meer vermogen) nodig hebt.
Kosten en terugverdientijd van blindstroomcompensatie zijn sterk afhankelijk van de situatie. Apparatuur met een powerfactor >0,85 is niet duurder dan apparatuur met een lagere powerfactor.
Bronnen: www.olino.nl, www.stimular.nl, www.neosave.nl