Volg ons:

Milieubarometer

Zoeken

Wat kunnen wij voor je vinden?

    CONTACT
    Stimular
    Doe-het-zelf
    Restwarmte of –koude uitwisselen met de buren

    Restwarmte of –koude uitwisselen met de buren


    Beschrijving

    Energiebesparing kan gerealiseerd worden door restwarmte of -koude van het ene bedrijf nuttig bij een ander bedrijf (of bedrijven) in te zetten. Deze maatregel focust op restwarmte, maar de meeste informatie geldt ook voor het gebruik van restkoude.

    Restwarmte is de warmte die overblijft, meestal van warme processen (industrie, crematorium) en grote koelinstallaties (melkfabriek, supermarkt, datacenter, ziekenhuis) maar bijvoorbeeld ook in een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Warmte in water is makkelijker uit te wisselen dan warmte in lucht. Denk aan een datacenter met een watergekoeld systeem of een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) met warm rioolwater.

    Onderzoek eerst of de restwarmte voorkomen kan worden of intern nuttig gebruikt (zie bijvoorbeeld de maatregelen Gebruik restwarmte koel- en vriesinstallatie en Gebruik restwarmte persluchtcompressor) alvorens het extern gebruik te onderzoeken. De overgebleven restwarmte kan gebruikt worden in een nabijgelegen bedrijf voor het verwarmen van tapwater, voor de ruimteverwarming of in andere processen. Een paar voorbeelden:

    • Een zwembad kan restwarmte van een RWZI nuttig inzetten voor het (voor)verwarmen van het zwembadwater.
    • In de voedselindustrie kan restwarmte gebruikt worden voor het drogen van uien.
    • Collectieve woon- of kantoorflats kunnen restwarmte van supermarkt of ziekenhuis inzetten voor gebouwverwarming.

    Museum en botanische tuin delen warmte en koude

    Hermitage Amsterdam en Hortus Botanicus

    Het 17e-eeuwse pand van de Hermitage en de monumentale Palmenkas van de Hortus Botanicus zijn via 425 meter lange buizen met elkaar verbonden.

    Lees meer

    Warmtenet datacenter Aalsmeer bespaart 327 ton CO2

    Datacenter van NLDC, Jeroen Vollmuller (operationeel directeur)

    Aalsmeer start met een warmte-koude uitwisselingsproject wat jaarlijks 327 ton CO2 moet besparen. Op het lage-temperatuur-warmtenet zijn bij de start drie warmte-afnemers aangesloten.

    Lees meer

    Aardappelfabriek levert restwarmte aan nabijgelegen zwembad

    CêlaVita

    CêlaVita gaat de restwarmte uit zijn fabriek in Wezep inzetten voor de verwarming van een nabijgelegen zwembad. Dat leidt tot een vermindering van het gasgebruik en de CO2-uitstoot van het zwembad.

    Lees meer

    Toepasbaarheid

    De toepasbaarheid van het inzetten van restwarmte hangt af van meerdere factoren. Technici van bedrijven met grote warmte-overschotten kunnen waarschijnlijk wel inschatten of hun restwarmte bruikbaar is en voor wie. Schakel een installatie-adviseur in voor de uitwerking en kostenraming; het inzetten van restwarmte is altijd maatwerk.

    Voer de aanpassingen bij voorkeur uit op een natuurlijk moment, bijvoorbeeld een geplande onderhoudsstop, met de vervanging van gasleidingen of gedurende rioolwerkzaamheden.

    Infrastructuur

    Het is over het algemeen gemakkelijker om aan te sluiten op een bestaand warmte- of koudenet dan nieuwe infrastructuur aan te leggen. Infrastructuur is complex en kostbaar, de voorbereiding kost veel (doorloop-)tijd van de betrokken partijen (leverancier en afnemer).

    Afstand

    Voor een rendabel systeem is het belangrijk dat het transport van warmte zo kort mogelijk is: maximaal drie kilometer afstand. Veel energie gaat verloren in de infrastructuur. Bovendien is de infrastructuur de grootste kostenpost.

    Temperatuur van de restwarmte

    Restwarmte kan een lage of hoge temperatuur hebben; in de industrie tot wel 400°C. Warmte op hoge temperatuur is vrijwel altijd bruikbaar in een ander gebouw. Typische geschikte kandidaten voor het ontvangen van lagetemperatuurwarmte zijn zwembaden, tuinders, (bestaande) woongebouwen en kantoren met collectieve verwarmingsinstallaties en nieuwbouw. Voor het gebruik van warmte van lage temperatuur voor ruimteverwarming zijn goede isolatie en een lagetemperatuur-afgiftesysteem bijvoorbeeld vloerverwarming of LTV-radiatoren) vereisten. Alternatief kan de temperatuur centraal of per gebouw opgehoogd worden met een (extra) warmtepomp. Voor het verwarmen van tapwater is dat sowieso nodig. Dit maakt het systeem energetisch en financieel minder aantrekkelijk.

    Match tussen vraag en aanbod

    Voor de ontvanger is het van belang dat deze kan rekenen op de warmtelevering. Datacenters zijn bijvoorbeeld betrouwbare warmteleveranciers. Vraag en aanbod gaat ook over de hoeveelheid warmte en het leveringspatroon. Om de mismatch tussen vraag en aanbod te verkleinen kan een bedrijf gebruik maken van:

    1. een buffer (van opslagvat tot WKO of zelfs warmtenet),
    2. een back-up-installatie voor verwarming.

    Milieuaspecten

    Het inzetten van restwarmte vermindert meestal de CO2-uitstoot bij de afnemer omdat daar fossiel energiegebruik vermeden wordt. Restwarmte is echter niet per definitie duurzaam: als de warmte afkomstig is van een fossiel gestookt bedrijf is de restwarmte niet duurzaam. Restwarmte van een datacenter dat draait op groene stroom is bijvoorbeeld wél duurzaam. Restwarmte zal over het algemeen een goede stap zijn richting klimaatneutraal (ook als de restwarmte zelf niet duurzaam is).

    De extra energie die nodig is voor het rondpompen van het water is minimaal t.o.v. het vermeden brandstofgebruik.

    Volgens de RVO is er in Nederland 125 PJ beschikbaar aan restwarmte van hogere temperatuur dan (>100°C). De besparing als dat gebruikt wordt komt overeen met het aardgasverbruik van de helft van alle huishoudens.

    Financiële aspecten

    De grootste kosten voor het nuttig toepassen van restwarmte zijn het aanleggen en onderhouden van de infrastructuur tussen de locaties. Door de afstand zo kort mogelijk te houden worden de kosten beperkt. Door de gestegen kosten van aardgas, de gedaalde kosten van elektriciteit en de subsidies is warmte-uitwisseling anno 2020 veel rendabeler dan enkele jaren geleden. Schakel een installatie-adviseur in voor een inschatting van de kosten.

    Het gebruik van restwarmte vraagt over het algemeen om grote investeringen bij het bedrijf waar de restwarmte vrijkomt. Een goede kostenverdeling tussen beide partijen is een essentieel onderdeel voor een succesvol project. Wanneer een uitgebreid warmtenet wordt aangelegd waar meerdere partijen (aanbieders en ontvangers) zijn aangesloten, zal waarschijnlijk een warmtebedrijf de grote investeringskosten op zich nemen. Hierbij zijn er voor de ontvanger naast een energieprijs ook aansluitkosten.

    De leverancier moet zich houden aan de regels van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze stelt bijvoorbeeld eisen aan de maximale leverings- en aansluitkosten. Met de Warmtewet is besloten dat warmte niet meer mag kosten dan gas (niet-meer-dan-anders-principe: NMDA). Ook is hierin een compensatie vastgelegd voor bij storingen. Het ongelukkige gevolg van dit NMDA-principe is dat de prijs van (duurzame) warmtelevering via warmtenetten nu meestijgt met de prijs van gas. Lees verder in de maatregel Aansluiten op een warmtenet. Verder is de leverancier verplicht een warmtenet aan te melden en voor grote netten (>10 afnemers, >10.0000 GJ levering per jaar) is ook een vergunning nodig.

    Specifieke subsidies voor restwarmte

    Deze maatregel komt in aanmerking voor EIA óf (!) Stimuleringsregeling Duurzame Energietransitie (SDE++). Je kiest zelf welke regeling voor jou het meest interessant is.

    Meerdere technieken voor gebruik van restwarmte en –koude staan op de Energielijst en komen daarom, onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA):

    • Het uitkoppelen bij de bron en het transporteren van warmte of koude (2020, code 270202 of 270203)
    • Een systeem (transport, warmtewisselaar, distributienet) voor de benutting van afvalwarmte voor gebouwverwarming (2020, code 210803) of in het proces (2020, code 220814)

    Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 45% (2020) van het investeringsbedrag ten laste mag brengen van de winst. Zie voor meer informatie www.rvo.nl/eia.

    Deze maatregel komt, onder bepaalde voorwaarden, in aanmerking voor de subsidie Stimulering Duurzame Energietransitie (SDE++). De subsidie stimuleert de energietransitie door een subsidie toe te kennen op basis van vermeden CO2-uitstoot. Bedrijven en non-profit instellingen komen in aanmerking. Voor meer informatie: www.rvo.nl/sde. Wooncorporaties kunnen bovendien aanspraak maken op subsidie voor de benodigde ingrepen in de woning. In sommige gevallen is het ook mogelijk aanvullende leningen of subsidies vanuit Europa aan te trekken voor (rest)warmtenetten.

    Aanvullende informatie

    Bronnen: Infomil, Stimular, RVO, CE Delft, Expertisecentrumwarmte.

    Milieuthema's
    Processen
    Branches
    Bekijk branches waarin de maatregel toepasbaar is
    Bekijk alle maatregelen

    Suggesties voor verbetering?

    Aanvullingen en verbetersuggesties voor maatregelen zijn welkom.

    Verstuur suggestie

    Suggesties voor verbetering?

    Stichting Stimular vertaalt de groeiende vraag om duurzaamheid naar praktische instrumenten en werkwijzen voor bedrijven, brancheverenigingen, overheden en zorgaanbieders. Wij willen de verduurzaming van bedrijven en organisaties versnellen door kennis en ervaring te delen, onder andere in deze maatregelen.

    Stuur ons jouw suggestie of aanvulling op deze maatregel:

    Navigatie

    DIRECT NAAR

    Contact

    Volg ons

    Stimular nieuwsbrieven

    Abonneer nu

    Abonneer je nu!

    * alleen e-mailadres is verplicht
     

    © 2020 Stichting Stimular

    Cursusvoorwaarden

    Stimular hanteert voor haar cursussen, naast de algemene voorwaarden, specifieke cursusvoorwaarden. Bij inschrijving voor een cursus wordt de cursist per e-mail op de hoogte gebracht van deze voorwaarden.

    Stichting Stimular is voor haar bedrijfsvoering en cursussen geregistreerd in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO).

    Algemeen

    • De cursus gaat door bij minimaal vier aanmeldingen voor een datum (exclusief incompany-cursussen). Stimular informeert je tijdig als de cursus niet doorgaat. In overleg wordt dan een nieuwe datum gekozen.
    • Als het maximale aantal aanmeldingen is bereikt, plaatsen we je op de wachtlijst voor de betreffende datum. Komt er geen ruimte, dan bieden wij je een nieuwe datum aan.
    • De cursuslocatie kan in overleg gewijzigd worden.
    • Het is toegestaan een vervanger te sturen.
    • De auteursrechten op de cursusinhoud en cursusmaterialen blijven in eigendom van Stimular. Zie ook artikel 6 van onze Algemene voorwaarden.

    Betaling

    • Je ontvangt van ons een factuur voor de cursus. Betaling van de factuur dient te geschieden binnen 15 dagen na dagtekening van de declaratie. Zie ook artikel 10 van de Algemene voorwaarden van Stimular, die je op onze website kunt downloaden.
    • Omdat Stimular is geregistreerd bij het CRKBO zijn de cursuskosten vrijgesteld van BTW.

    Annulering

    • Na aanmelding voor de cursus heb je een bedenktermijn van 14 werkdagen.
    • Wanneer je minder dan twee weken voor de cursusdatum annuleert is restitutie niet mogelijk. Wel kun je op een andere datum alsnog deelnemen aan de cursus.

    Klachtenprocedure

     

    Indienen klacht

    1. Een cursist of opdrachtgever kan, eventueel middels zijn wettelijk vertegenwoordiger, een klacht indienen wanneer in zijn of haar beleving de Algemene voorwaarden, de cursusvoorwaarden van Stimular en/of de algemene ethische gedragsregels , zoals omschreven in het arbeidsreglement van Stimular, zijn overschreden door een medecursist, trainer/coach of de organisatie van Stimular.
    2. Een klacht dient schriftelijk, met uitleg over de onvrede, binnen redelijke termijn waarin de klacht is ontstaan te worden gericht aan de directie van Stichting Stimular, Botersloot 177, 3011HE Rotterdam.
    3. Te allen tijde zullen de medewerkers van Stimular aan hun geheimhoudingsplicht voldoen en tevens de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen beschermen. Van eventuele externe partijen wordt eenzelfde geheimhouding vereist.

    Klachtbehandeling

    1. De klager zal zo spoedig mogelijk, doch binnen 14 werkdagen, een schriftelijke ontvangstbevestiging worden toegezonden.
    2. De klacht wordt getoetst aan de Algemene voorwaarden, de cursusvoorwaarden van Stimular en aan de algemene ethische gedragsregels , zoals omschreven in het arbeidsreglement van Stimular.
    3. De directie van Stimular stelt zowel de klager als de beklaagde in de gelegenheid om gehoord te worden over hetgeen in de klacht is verwoord. Dit kan apart dan wel gezamenlijk.
    4. Indien wenselijk kunnen partijen zich op eigen kosten laten bijstaan door derden. Voor derden is de geheimhoudingsplicht van toepassing.

    Klachtbeoordeling

    1. De directie van Stimular streeft naar een behandeling van de klacht binnen 4 weken. Mocht dit niet mogelijk zijn dan worden beide partijen hiervan ten spoedigste op de hoogte gesteld en zal Stimular aangeven binnen welke termijn wel een uitspraak kan worden verwacht.
    2. De directie van Stimular toetst de klacht en brengt beide partijen verslag uit.

    Uitspraak na klacht

    1. Na evaluatie en behandeling van de ingediende klacht worden zowel klager als beklaagde schriftelijk op de hoogte gebracht met overeenkomstige maatregelen. Deze kunnen bestaan uit:
      1. Opgeloste klacht: De directie van Stimular kan de klacht, na bemiddeling, als opgelost beschouwen. Partijen worden hiervan schriftelijk op de hoogte gesteld.
      2. Gegronde klacht:
        1. Bindend advies wat voor de cursusleider gericht kan zijn op het volgen van extra opleiding ofwel beëindiging van zijn rol als cursusleider;
        2. De cursist kan restitutie van het cursusgeld aanvragen.
      3. Ongegronde klacht: De klacht heeft geen betrekking op de Algemene voorwaarden of de cursusvoorwaarden van Stimular en/of algemene ethische gedragsregels, zoals omschreven in het arbeidsreglement van Stimular.
        1. Indien de klacht niet als opgelost wordt beschouwd, dan wordt deelname aan de cursus door de cursist beëindigd.
    2. Stimular zal klachten als dossier registreren en voor de duur van tenminste 1 jaar bewaren. Wanneer Stimular verantwoordelijk blijkt te zijn, dan zullen klachten aanleiding zijn tot structurele verbeteringen.

    Beroepsmogelijkheid

    1. Indien een verschil van mening zou ontstaan tussen Stimular en een cursist op basis van de klacht, dan kan klager zich bij de Rechtbank vervoegen. Voor deze stap zal de klachtenboordeling eerst afgewacht dienen te worden. De uitspraak van de Rechtbank zal door Stimular opgevolgd worden, waarbij eventuele consequenties snel worden afgehandeld. Beroepsmogelijkheden zijn via dezelfde Rechtbank mogelijk.